Από τους ναούς των Σερρών και της Βισαλτίας έχει περισυλλεγεί από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτης κ.κ. Μάξιμο ένα εξαίρετο και ενδιαφέρον σύνολο 80 φορητών εικόνων και εκκλησιαστικών κειμηλίων , που εκτίθεται στο δεύτερο όροφο του Μητροπολιτικού Μεγάρου της πόλης , συνιστώντας με αυτόν τον τρόπο το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως.
Την αξιόλογη αυτή συλλογή συμπληρώνει σημαντικός αριθμός 51 εικόνων από την ιστορική Μονή του Τιμίου Προδρόμου Σερρών , της οποίας τόσο η ισχυρή πνευματική της παρουσία όσο και η λαμπρή καλλιτεχνική της δραστηριότητα συνέβαλε , με ουσιαστικό τρόπο , στην πολιτιστική άνθηση της περιοχής των Σερρών από το 14ο αιώνα έως και τα τελευταία μεταβυζαντινά χρόνια .
     Τον κυριότερο πυρήνα της συλλογής αυτής αποτελούν 130 περίπου φορητές εικόνες μαζί με ξυλόγλυπτα τμήματα τέμπλων εκκλησιών , που συντηρήθηκαν από τον συντηρητή κ. Ιωάννη Γκερέκο και χρόνια καλύπτουν ένα μεγάλο διάστημα 6 αιώνων από το τέλος του 14ου αι. έως και τον 19ο και τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα .       Αντιπροσωπεύουν ποικίλα εικονογραφικά θέματα που ανταποκρίνονται στο εορτολόγιο της εκκλησίας , αλλά και στις λατρευτικές ανάγκες προσκύνησης , κυρίως και λειτουργικής χρήσης . Περισσότερο οι εικόνες εκφράζουν κυρίαρχες καλλιτεχνικές τάσεις των μεγάλων κέντρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας , τόσο της Κωνσταντινούπολης όσο και της Θεσσαλονίκης , ενώ άλλες προσφέρουν πολύτιμες μαρτυρίες για τα έργα παραγωγής τοπικών εργαστηρίων από τα οποία έχουν εντοπιστεί , προς το παρόν , δύο τουλάχιστον στην Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Σερρών και άλλα δύο στην περιοχή Νιγρίτας  , χρονολογημένα στους 17ο και 18ο αιώνες , αντίστοιχα .

Εντυπώσεις από την επίσκεψη στο  Μητροπολιτικό Μουσείο
     Χώρος , πρωτίστως , ιερός το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Μητροπόλεώς μας . Όλα συνηγορούν σ’ αυτό η περιρρέουσα ατμόσφαιρα , η αιδήμων σιγή του Επισκοπείου , όπου στεγάζεται το Μουσείο , η εμφανής και έντονη θρησκευτικότητα του χώρου , που επιβάλλει τον επισκέπτη , με το πλήθος των αγιασμένων και ιερών εκθεμάτων που τον συνοδεύουν από την είσοδο έως και τις αίθουσες του Μουσείου .
Χώρος λατρείας , ακόμη , το Μουσείο . Τα χέρια που με άφατη αγαλλίαση τα συγκέντρωσαν όλα σ’ αυτόν το χώρο φρόντισαν να ενισχύουν τη λατρευτική τους διάσταση με την επιμελημένη τοποθέτησή του σε χώρους διαμορφωμένους σε μικρά γωνιαία «διαμερίσματα» , όπως των ναών της ύστερης βυζαντινής περιόδου . Λείπουν τα προσκυνητάρια και οι χαμηλοί τόνοι του φωτισμού για να δημιουργηθεί η αίσθηση του εσωτερικού του ναού .
     Κι όταν ο επισκέπτης – προσκυνητής ολοκληρώσει τη σωματική και ψυχική περιδιάβασή του στις αίθουσες του Μουσείου , έχει τη δυνατότητα της πραγματοποίησης και της λατρευτικής του διάθεσης στο συνεχόμενο νάϋδριο του Αγίου Νικήτα του Νέου .
     Αλλά και χώρος καλλιέργειας και διαπαιδαγώγησης θρησκευτικής και αισθητικής . Ο επισκέπτης που έρχεται με τη λαχτάρα να γνωρίσει , να οικοδομήσει τον εσωτερικό του κόσμο , ο επισκέπτης που έχει «ανοιχτά και άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του» έχει τη δυνατότητα από «τα βιβλία των αγραμμάτων» , τις εικόνες , να αποκομίσει πλούσιους τους καρπούς μιας ζώσης και ενθέου τέχνης , που είναι η ζωγραφική της Ορθοδοξίας , γεμάτης από κατάνυξη , μυστικισμό και κάλλος σε αντίθεση με αυτήν της Δυτικής Εκκλησίας την προσηλωμένη στο λογικό και εγκεφαλικό , στοιχείο του πεπερασμένου , του εφήμερου και προπάντων του κοσμικού .
     Το Εκκλησιαστικό Μουσείο , είναι φανερό , είναι ένα έργο αγάπης προς την θρησκευτική και καλλιτεχνική μας παράδοση . Αξίζει κάθε έπαινος σε όσους είχαν την έμπνευση της δημιουργίας του και σε όσους εργάστηκαν , με μεράκι και αφοσίωση , για την πραγματοποίησή του .

Για την σύνταξη του παραπάνω κειμένου , αντλήθηκαν
στοιχεία και από σχετικά κείμενα του Σεβασμιωτάτου
Μητροπολίτου Σερρών και Νιγρίτης κ.κ Μάξιμου και
της αρχαιολόγου κ. Αγγελικής Στρατή .