ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΒΙΒΛΙΑ

Αρθρο: Κατολισθήσεις
Χρύσα Νικολάου
Μαθήτρια Β' Τάξης 6ου Γυμνασίου Σερρών


     Οι κατολισθήσεις είναι ένα φαινόμενο, κατά το οποίο, μάζες πετρωμάτων ξεκολλούν από τις κλιτές των ορεινών ανάγλυφων και πέφτουν προς τα χαμηλότερα μέρη. Οι διαστάσεις της κατολίσθησης είναι εξαιρετικά ποικίλες, γενικά πάντως πρόκειται για κινήσεις σημαντικής έκτασης με αξιόλογες ποσότητες υλικού, ικανές να προκαλέσουν και καταστροφές. Ένα ακόμα πράγμα που ποικίλει στην κατολίσθηση είναι και η ταχύτητα της που διαρκεί από ένα ως δύο λεπτά. Μερικές φορές ορισμένα τμήματα από μάζες που πέφτουν φτάνουν τα 60-150μ./δευτερόλεπτα.
     Στην Ελλάδα οι περισσότερες κατολισθήσεις  παρατηρούνται στο τέλος του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης και μάλιστα έχουν πέσει το χειμώνα πολλές βροχές ή χιόνια.
    Σημαντική είναι η επίδραση των κατολισθήσεων στη ζωή του ανθρώπου επειδή επιδρούν σε εκτεταμένες περιοχές της επιφάνειας της Γης. Κάποιες από τις πόλεις που υποφέρουν από αυτό το φαινόμενο όπως π.χ. η Ιαπωνία. Καταστρέφονται και ερημώνονται κάποιες από τις περιοχές της, ανατρέποντας έτσι καμιά φορά το τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Τα υλικά που κατεβαίνουν από τις κοιλάδες μπορεί να προκαλέσουν αλλαγή ακόμα και στο υδρογραφικό δίκτυο, φράζοντας το ρεύμα των ποταμών σχηματίζοντας πίσω από τη μάζα των υλικών μια προσωρινή λίμνη, που όταν τα νερά της ξεχειλίσουν προκαλούν πλημμύρες και μεγάλες ζημιές στις καλλιέργειες.
     Οι αιτίες που προκαλούν τις κατολισθήσεις και τις επιταχύνουν είναι πολλαπλές και δρουν ανάλογα με τη συνεκτικότητα των εδαφών, όπως το νερό της βροχής, και των χιονών που είναι ένα από τα πιο δραστικά στοιχεία διατάραξης της ισορροπίας των πετρωμάτων, η ενέργεια των ρευμάτων των ποταμών και των χειμάρρων της θάλασσας, η υπερφόρτωση των κλιτών με το βάρος των χιονών, μεγάλων οικοδομημάτων κλπ. και η έλλειψη βλάστησης ή η καταστροφή των δασών των κλιτών που επιτρέπει στα νερά της βροχής να διαβρώσουν τα πετρώματα, να κάνουν πιο απότομες τις χαράδρες, προετοιμάζοντας έτσι ένα κατάλληλο έδαφος για κατολίσθηση.
     Η πρόβλεψη μιας κατολίσθησης εξαρτάται από τη σωστή ερμηνεία των γεωμορφολογικών στοιχείων της περιοχής, τα οποία όμως δεν είναι πάντα εμφανή. Η κλίση προς τα έξω των κορμών των δέντρων, το κύρτωμα των εδαφών, οι ρωγμές στους πρόποδες των κλιτών κλπ., είναι στοιχεία, που συνδυάζοντας τα με τη μελέτη των στρωματογραφικών και λιθολογικών χαρακτήρων που παρουσιάζουν οι πετρογραφικοί σχηματισμοί, μπορούν να υποδείξουν την πιθανότητα εξέλιξης μιας κατολίσθησης. Οι κατολισθήσεις όμως είναι φαινόμενα που μπορεί να επαναληφθούν περιοδικά, γι' αυτό οι ειδικοί τοποθετούν στα βουνά σίδερα σε σχήμα διχτύου που καλύπτει όλο το βουνό για τυχόν ατυχήματα με αυτοκίνητα και όχι μόνο.