Αρθρο 2: Κωνσταντίνος Καβάφης
Ροδούλα Σαπουντζή -Αννα Μαργαρού
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις 17 Απριλίου 1863στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γο-νείς του εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη το 1840. O Kαβάφης δι-δάχτηκε αγγλικά γαλλικά και ελληνικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωση του για ένα-δύο χρόνια στο ελληνικό εκπαιδευτήριο στην Αλεξάνδρεια. Εζησε επίσης για τριάντα χρόνια, που ήταν τα κρισιμότερα στην ψυχοδιανοτική του διαμορφώσει και στην οριστική εκδήλωση της ιδιοσυγκρασίας του στην πόλη (1882-84).
Ταξίδεψε επίσης
το 1897στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα χωρίς από τότε να μετακινηθεί
από την Αλεξανδρούπολη για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Επαγγελματικά ο Καβάφης
δυσκο-λεύτηκε να προσαρμοστεί. Ύστερα από πρόχειρες απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές
επι-χείρησης αποφάσισε να γίνει δημόσιος υπάλληλος και διορίστηκε σε ηλικία
26 χρονών στο υπουργείο δημοσίων έργων στην υπηρεσία του: <<Τρίτου
κύκλου Αρδεύσεων >> όπου έμεινε για τριάντα τέσσερα ως το Μάρτη του
1922.
Από το 1886 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα επηρεασμένα από τους Αθηναίους ποιητές του καιρού του. Από το 1900 όμως εγκαινίασε την δική του προσωπική ποίηση , που έφερε έναν καινούριο τόνο στον ελληνικό Παργασσό .
Το 1932 ο Καβάφης άρρωστος από καρκίνο του λάρυγγα ήρθε για θεραπεία στην Αθήνα, ό-που παρέμεινε αρκετό διάστημα, γνωρίζοντας μια θερμότατη συμπάθια από πλήθος των θαυ-μαστών του. Επιστρέφοντας όμως στην Αλεξάνδρεια είδε την κατάσταση του να χειροτερεύ-ει. Μπήκε στο νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου και πέθανε στις 30Απριλή 1933. Σήμερα η ποίηση του όχι μόνο έχει επιβληθεί στην Ελλάδα, αλλά και κατέλαβε μια εξέχουσα θέση στην όλη ευρωπαϊκή ποίηση, ύστερα από τις μεταφράσεις που έγιναν των ποιημάτων του στα γαλλικά αγγλικά και γερμανικά. Από καιρό έχει φιλοτεχνηθεί προτομή του Καβάφη, με την προοπτική να στηθεί στην Αλεξάνδρεια, χωρίς ακόμα η ιδέα να πραγματοποιηθεί.
Ο Καβάφης έγραψε 154 ποιήματα, καθώς και γύρω στα είκοσι νεανικά, σε ρομαντική καθα-ρεύουσα, που αργότερα αποκήρυξε. Εξέδωσε ο ίδιος το 1904 μια μικρή συλλογή με τον τίτλο <<ποιήματα>>, στην οποία περιέβαλλε τα ποιήματα:
Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ενας γέρος, Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο σκαλί, Διακοπή και Θερμοπύλες, Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους Βάρβαρους, Απιστία, Τα άλογα του Αχιλλέως.
Το 1910 εξέδωσε πάλι τη συλλογή του, προσθέτοντας αλλά επτά ποιήματα: Τρώες, Μονοτο-νία, Η κηδεία του Σαρπηδόνα, Η συνοδεία του Διόνυσου, Ο Βασιλεύς Δημήτριος, Τα βήματα, Ούτος εκείνος.
Μετά το 1910 Καβάφης εφάρμοσε το σύστημα φειγ-βολάν δίνοντας τα ποιήματα του μεμονω-μένα, σε χωριστά φύλα που τα μοίραζε όπου αυτός ήθελε ώστε να αποτελέσουν σιγά σίγα συλλογές.
Το 1935 κυκλοφόρησε στην Αθήνα με επιμέλεια της κυρίας Ρίκας Σεγοπούλου η πρώτη πλή-ρης έκδοση των ποιημάτων του, που εξαντλήθηκε αμέσως. Δύο ακόμη ανατυπώσεις έγιναν μετά το 1948.
Ο ποιητής επεξεργάζοντας επίμονα κάθε στοίχο, κάποτε για χρόνια ολόκληρα, προτού τον δώσει στη δημοσιότητα. Τα πιο χαρακτηρίστηκα από του είναι:<<Τα τείχη, Τα παράθυρα, Τρώες, Κεριά, Περιμένοντας τους βάρβαρους, Ιθάκη, Θερμοπύλες, Φωνές και Απολείπειν ο Θεός Αντώνιου>>.
ΙΘΑΚΗ
Σα βγεις στον πηγεμό για την Ιθάκη
να εύχεσαι να’ναι μακρύς ο δρόμος
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγονους και του Κύκλωπα,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μεν’ η σκέψης σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκινείς το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν του κουβανεις με την ψυχή σου ,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπόρους σου.
Να εύχεσαι να’ ναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωία να είναι
που με τι ευχαριστήσει, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους
να σταματήσεις σ’ εμπορία Φοίνικα
και τες καλές πραγματείες ν’ αποκτήσεις
σεντέφια και κοραλλιά, κεχριμπάρια κ’ εβένους
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής
όσο μπορείς πιο άφρονα ηδονικά μυρωδικά
σε πολλές Αιγυπτιακές πολλές να πάς
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπονδασμένους .
Πάντα στο νου σου να χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμο εκεί είν ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει
και γέρος πια ν΄ αράξεις στο νησί
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη .
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα έβγαινες στον δρόμο.
Αλλά δεν έχεις να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ
Τιμή σ’ εκείνους όπου την στην ζωή των
όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτό από το χρέος μη κινούνται
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία
γεννάται οσάκις είναι πλούσιος ,κι όταν
είναι πτωχοί, παλ ’εις μικρόν γενάτος
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδόμενους.
Και περισσότερη τιμή πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος
κ’ οι Μύδι επί τέλους θα διαβούνε