ΑΓΑΛΜΑΤΑ
Κανένα άγαλμα δεν παρουσιάζεται ολόκληρο στο Μουσείο. Υπάρχουν πέντε αγάλματα γυναικών , δύο μεγάλα, δύο μεσαία  και ένα μικρότερο. Δύο διασώζουν το αριστερό τους χέρι και ένα το δεξί. Όλα φέρουν ιμάτιο και χιτώνα με ωραίες πτυχώσεις που τα δίνουν μεγάλη χάρη. Το πρώτο που είναι δεξιά, μόλις εισερχόμεθα από την είσοδο του Μουσείου, βρέθηκε το 1967 στο Αϊδοχώρι.  Ενα από τα αγάλματα είναι τοποθετημένο στην εσοχή της κλειστής ανατολικής θύρας του κτιρίου.Αγνωστη είναι η προέλευσή  των άλλων. Είναι έργα των τελευταίων χρόνων  της Ελληνιστικής και των πρώτων  της Ρωμαϊκής  εποχής.
Yπάρχουν τέσσερις κεφαλές αγαλμάτων, μια ανδρική με σγουρά μαλλιά και γένια, μιά  παιδική μέσα στη προσθήκη του πεσσού καί δύο γυναικείες,  εκ των οποίων η μία έχει σγουρά μαλλιά  με ταινία ανθέων  και η άλλη μεκαλύπτρα. Αγνωστη είναι  η προέλευσή τους.
  ΑΝΑΓΛΥΦΑ
 α)Δεξιά της εισόδου του Μουσείου,δίπλα από το πρώτο άγαλμα πάνω στο τοίχο  είναι τοποθετημένο ένα τμήμα  αναγλύφου σε μάρμαρο όπου εικονίζεται, νεανική μορφή που κρατά πτηνό. Πίσω και πάνω από το κεφάλι του νέου  σε μεγαλύτερη κλίμακα ένα χέρι. Είναι έργο της Ρωμαϊκής εποχής αλλά αγνώστου προελεύσεως.
 β)Στα δύο άκρα του νοτίου τείχου είναι τοποθετημένες δύο μαρμάρινες θύρες μακεδονικών τάφων. Είναι λίθινα ανάγλυφα θυρόφυλλα, ανά δύο στην καθε μιά  σε παράσταση διπλής κανονικής ξυλίνης θύρας, κατάλληλα για υπόγειο υγρό τάφο. Η πρώτη προέρχεται από την αρχαία Αργυλο( Ν. Κερδύλια) . Το δεξιό θυρόφυλλο είναι συμπληρωμένο. Στο αριστερό το  ένα ρόπτρο του είναι διαμορφωμένο σε  ανάγλυφο γοργόνειο και το άλλο φέρει οπή στο κέντρο. Χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Η δεύερη θύρα στην νοτιανατολική γωνία προέρχεται από την  νεκρούπολη της αρχαίας  Αμφίπολης Στις μαρμαρένες πλάκες είναι ανάγλυφη ξύλινη θύρα με οριζόντια δοκάρια, σφηλίδες και ρόπτρα. Λείπει το ομφάλιο ρόπτρο  του δεξιού θυροφύλλου.
 γ)Δίπλα από την πρώτη θύρα εκτίθεται ένα τμήμα μαρμάρινης κλίνης από μακεδονικό τάφο της αρχαίας Αργύλου. Το εριστερό πόδι έμεινε ημιτελές σε αντίθεση με το δεξιό που είναι πλούσια διακοσμιμένο από έμπειρο τεχνίτη. Στο ψηλότερο μέρος του δεξιού ποδιού έχει ανάγλυφους αντιμετώπους δύο γρύπες με κοινό κεφάλι. Είναι έργο του 4ου αιώνα π.Χ. Αυτό το έργο μεταφέρθηκε και παρουσιάστηκε στήν αρχαιολογική  έκθεση της Αμερικής.
δ)Στό νότιο τείχο  είναι εντοιχισμένες δύο ανάγλυφες παραστάσεις Πηγάσων που τους καταδιώκουν ασπιδοφόροι Βρέθηκαν στην Αγία Τριάδα της Τούμπας Σερρών.
      Πάνω σ ένα πεζούλι είναι τοποθετημένες  με τή σειρά διάφορες  ανάγλυφες αρχαίες παρασστάσεις όπως:
α) Η θεά Εκάτη  σε μαρμάρινη ανάγλυφη αναθηματική στήλη, που φέρει πόλο στο κεφάλι και είναι ντυμένη με πέπλο. Κρατεί δάδα και φιάλη. ΄Αγνωστη η προέλευσή της. Είναι έργο των Ρωμαϊκών χρόνων
β) Ο Θεός Δίας εικονίζεται γενειοφόρος σε αναθηματικό μαρμάρινο  ανάγλυφο καθισμένος σε θρόνο με σκήπρο στο χέρι. Είναι έργο της Ρωμαϊκής εποχής αλλά αγνώστου προελεύσεως.
γ)Σε μαρμάρινη αναθηματική στήλη εικονίζεται ένα αυτί ανθρώπου. Αφιερώθηκε το πάσχον αυτό μέλος  από κάποιον πιστό  στο θεό υγείας Ασκληπιό ή σε κάποιον Θεό τηςΑιγύπτου, το Σέραπι ή την ΄Ιση, με τήν ευχή να εισακουστεί η προσευχή του για να θεραπευθεί.
Στοπεζούλι είναι τοποθετημένες και ενεπίγραφες πλάκες

ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ
Πολλές  επιγραφές σε μαρμάρινες γκρίζες πλάκες συναντούμε  στο Μουσείο. Τα γράμματα τους ποικίλουν, ως προς τό μέγεθος, τις αποστάσεις και τή σύνθεσή τους. ΄Αλλα  είναι επεξεργασμένα με επιμέλεια  και δεξιοτεχνία, ομοιόμορφα στο μέγεθος, με κανονικές αποστάσεις ή  με συμπλέγματα γραμμάτων για εξοικονόμηση χώρου, και άλλα κακότεχνα  με παραλείψεις και επαναλήψεις.   ΄Ολα είναι γραμμένα οριζόντια από τα αριστερά προς τα δεξιά με κεφαλαία γράμματα, χωρίς διαστήματα μεταξύ των λέξεων και προτάσεων. Εξαίρεση αποτελεί  η εικόνα του Χριστού με κάθετη επιγραφή. Δεν  λαμβάνονται υπ όψη οι κανόνες διαχωρισμού των συλλαβών.     Από τον τρόπο της γραφής των επιγραφών του μουσείου συμπεραίνουμε ότι τα αρχαιολογικά αυτά εκθέματα   είναι έργα μεταξύ του 5ου π. Χ   και  του 3ου μ.Χ αιώνα. Πιο συγκεκριμένα τα περισσότερα  από τα εκθέματα του Μουσείου Σερρών  είναι του τέλους της Ελληνιστικής και αρχές  της Ρωμαϊκής εποχής. Στο πεζούλι είναι τοποθετημένα και τα εξής ενεπίγραφα.
 δ)Ενα συμβόλαιο μιας αγοραπωλησίας χωραφιών στο Δραβίσκο. Είναι γραμμένο σ’ ένα κομμάτι σπασμένης ενεπίγραφης πλάκας. Αναφέρονται  σ αυτό τρεις αγοραστές και τρεις εγγυητές. Τα χωράφια είχαν  θάμνους. Δεν  ξέρουμε αν ήταν του δημοσίου ή ιδιωτικά, επειδή η πλάκα του  συμβολαίου είναι σπασμένη στην αρχή,.  Είναι  συμβόλαιο μεταξύ  του 5ου και 2ου π.Χ  αιώνα και βρέθηκε στο Δραβίσκο.
ε) Σε αναθηματικό ενεπίγραφο ανάγλυφο απεικονίζεται κεφάλι βοδιού και από πάνω ένας αετός. Κάτω η επιγραφή <<ΔΙΙ ΥΨΙΣΤΩ ΔΙΑ ΖΕΙΠΑ ΔΥΤΟΥΛΟΥ. ΕΤΟΥΣ ΒΤ>>Αφιερώθηκε στο ύψιστο Δία από  το Ζείπα του Δατούλου. Βρέθηκε στη Βέργη και είναι έργο (202-48)=του 154 μ.Χ
στ) Στο πεζούλι είναι τοποθετημένο  και ένα τιμητικό ψήφισμα,  αποτελούμενο από δυο λίθινα κομμάτια. Είναι ένα δυσκολοανάγνωστο τιμητικό ψήφισμα για κάποιο αγορανομέα, ελεγκτή των αγοραπωλησιών Ροβίλο. Τον τίμησαν θέτοντας το αντίγραφο αυτό του ψήφισματος στο ηρώο. Συμπεραίνουμε απ’ αυτό ότι από τότε οι Σέρρες ήσαν προηγμένες στο εμπόριο αφού είχαν δημόσια υπηρεσία Εμπορίου με αγορανόμους

ΤΙΜΗΤΙΚΑ  ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ
Αυτά απονέμουν τιμή και ιδιαίτερα προνόμια σε ορισμένους πολίτες για την αρετή τους και για τις ευεργετικές τους πράξεις  προς την πόλη και το λαό αυτής. Το πρωτότυπο του κειμένου του ψηφίσματος γραφόταν σε πάπυρο ή σε ξύλο και φυλαγόταν στο αρχείο του Δήμου ή της Κοινότητας. Μια παράγραφος του όριζε αντίγραφο αυτού να γραφεί σε μαρμάρινη στήλη, όπως είναι αυτές που εκθέτονται στο μουσείο . Αυτές τοποθετούνταν σε δημόσιο χώρο, στο ιερό ή στην αγορά, και διαβάζονταν από όλους τους πολίτες.
Δύο τιμητικά ψηφίσματα είναι τοποθετημένα, όπως εισερχόμαστε από τήν είσοδο του Μουσείου, στον αριστερό πεσό αυτού.
α) Το πρώτο, διαστάσεων 0,79Χ0,61Χ0,06, σε 13στίχους  γράφει: ότι η πόλη των Σερρών έστησε το ψήφισμα στην αγορά για να τιμήσει τον Αρχιερέα και αγωνοθέτη του Σεβαστού (Αυγούστου ) Τιβέριο Κλαύδιο Φλουιανό Λυσίμαχο γιο του Διογένη που ήταν αρχιερέας του κοινού των Μακεδόνων ,δηλαδή της περιοχής αυτής που η Αμφίπολη ήταν πρώτη η πόλη. Αυτός ήταν αρχιερέας και αγωνοθέτης στη τοπική λατρεία του Αυτοκράτορα στις Σέρρες και έκανε πολλές ευεργεσίες στην πόλη.
β) Το  δεύτερο δίπλα ψήφισμα,   διαστ.0,84Χ0,82Χ0,10  σε έντεκα στίχους με πολλά συμπλέγματα στα γράμματά του γράφει: ότι οι νέοι των Σερρών έστησαν το μνημείο αυτό για να τιμήσουν το Τιβέριο Κλαύδιο του Διογένη, γιο του Κυρίνα Διογένη,  που χρημάτισε αρχιερέας  και αγωνοθέτης του κοινού των Μακεδόνων και της Αμφιπόλεως καθώς και πρώτος αγωνοθέτης  της πόλεως των Σιρραίων (Σερραίων ) Εγινε  δυο φορές  γυμνασίαρχος και επωμίσθηκε όλα τα έξοδα  των αθλητών. Ως  αρχιερέας ήταν ο ανώτερος  ιερέας στις ιερές τελετές της θρησκείας. Ως  αγωνοθέτης έβαζε σε τάξη τους  αγώνες, αλλά κυρίως  ήταν κριτής, δικαστής και βραβευτής των αγώνων. Φρόντισε για τη πλάκα αυτή ο Κάσσανδρος γιος του Κασσάνδρου. Το ψήφισμα αυτό έχει μεγάλη αρχαιολογική σημασία για τις Σέρρες, διότι αναφέρει ότι λέγονταν   τότε Σίρρα ή Σίρρας και ότι στην Ρωμαϊκή εποχή  είχαν γυμναστήριο που διοργάνωναν αγώνες Τό ψήφισμα είναι του 2ου μ.Χ  αιώνα  και σώθηκε   εντοιχισμένο μαζί με το  προηγούμενο στο ναό των Αγίων Θεοδώρων. Πολλοί έγραψαν για τα ψηφίσματα αυτά. όπως ο Δήμιτσας, ο Παπαγεωργίου και άλλοι.
Στην ανατολική  πλευρά του Μουσείου, κατά σειρά από  δεξιά προς α αριστερά, συναντούμε σε ενεπίγραφες πλάκες και άλλα τιμητικά ψηφίσματα.
γ)Πρώτο στη σειρά από δεξιά είναι χαραγμένο σε μια πλάκα παλίμψηστο, σβησμένο και ξαναγραμμένοένα ένα τιμητικό ψήφισμα, που στην αρχή ήταν γραμμένο για τον αυτοκράτορα Δομιτιανό, αλλά μετά τη δολοφονία του το έσβησαν και το έγραψαν για τον αυτοκράτορα Τραϊανό που τον ανακήρυξαν θεό. Γράφτηκε περίπου το 100 μ.Χ και βρέθηκε στο λόφο Ασάρι του Καλοκάστρου Σερρών. .
δ). Τιμητικό ψήφισμα διαστάσεων 0,73Χ0,45Χ0,48, αρκετά κατεστραμμένο, βρέθηκε στο λόφο του Αγίου Αθανασίου  Γαζώρου. Αυτό τιμά κάποιο γαιοκτήμονα  Ασία, ο οποίος σε εποχή  πείνας  εξ αιτίας  πολέμου ή ανομβρίας, διέθεσε όλο το σιτάρι του σε χαμηλή τιμή στο λαό.  Οι κάτοικοι  του Γαζώρου  επικύρωσαν το ψήφισμα , το έστειλαν με το πρέσβυ στο βασιλέα  και  απεφάσισαν πρώτον να τοποθετήσουν την πλάκα αυτή στο ιερό  και δεύτερον να στεφανώσουν τον Ασία μπροστά σε όλο το λαό με ανθοστόλιστο στεφάνι .  Οι ενέργειες αυτές φανερώνουν το  δημοκρατικό πνεύμα κα το προηγμένο πολιτισμό στην περιοχή των Σερρών την εποχή ΄εκείνη. Δεν άρπαξαν στο καιρό της πείνας με τη βία   τα σιτάρια. αλλά τους έδωσε οικειοθελώς φθηνά ο Ασίας. Αυτοί με πολιτισμένο τρόπο όπως του άξιζε τον τίμησαν για να παραδειγματίζονται και οι άλλοι
  ε)Παράσταση του θεού Πανα από την οποία έμεινε μόνο το τραγίσιο πόδι του Πάνα και η επιγραφή <<ΘΕΥΔΑΣ ΚΟΥΖΙΛΜΟΡΙΣ, ΕΥΞΑΜΕΝΟΙ ΕΝΕΘΗΚΑΝ ΤΟΝ ΠΑΝΑ>> Προέρχεται από το Γάζωρο.
 στ) Μιά παράσταση θυσίας όπου ένα ελάφι οδηγείται στο βωμό..
 ζ)  Δίπλα από την κλειστή ανατολική θύρα είναι μια μεγάλη στήλη διαστάσεων 1Χ0,50Χ0,30 με 38 στίχους. Αναγράφουν 38 κύρια ονόματα ανδρών. Η ανομοιογραφία των γραμμάτων  και των διαστάσεων των στίχων  φανερώνουν ότι τα ονόματα γράφτηκαν σε διάφορες εποχές.. Έχει την χρονολογία τέλη  Φεβρουαρίου αρχές Μαρτίου 187 που αντιστοιχεί με το 39 μ.Χ. Βρέθηκε στις Σέρρες, 300 μέτρα ανατολικά από το  ναό του Αγίου Μηνά το 1891. Εικάζεται ότι στο μέρος εκείνο υπήρχε ναός των Καβειρίων θεών (μεγάλων θεών) που λατρεύονταν στο ιερό  της Σαμοθράκης Οι 38 αναφερόμενοι στο βωμό ΄Ελληνες , Θράκες και Ρωμαίοι πιθανόν να ήσαν μύστες των Καβειρίων Μυστηρίων.
ζ) Η ΄Αρτεμη σάν κυνηγός που τοξέυει. Συνοδεύεται από ένα ζαρκάδι και ένα σκύλο.

ΕΠΙΤΥΜΒΙΕΣ  ΣΤΗΛΕΣ  ΚΑΙ  ΠΛΑΚΕΣ
Πολλά  εκθέματα του Μουσείου  Σερρών είναι επιτύμβιες πλάκες και στήλες από τάφους της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής  εποχής.   Έχουν επιτύμβιες επιγραφές σε πεζό λόγο γραμμένες αποκλειστικά για ταφικά οικογενειακά ή ατομικά μνημεία. Στα περισσότερα απ αυτά αναγράφεται, η συγγένεια και το όνομα του συγγενούς που ανήγειρε το μνημείο καθώς και η φράση  <<μνείας  χάριν >> Το όνομα του νεκρού αναφέρεται στη  δοτική πτώση . Οι περισσότερες  έχουν παράσταση με  επιγραφή και είναι τετράγωνες εκτός από δύο ανεπίγραφες στρόγγυλες και τέσσερις τετράγωνες   Η χρονολογία   γράφεται στο Μακεδονικό σύστημα με δύο αφετηρίες. Μια από τη ναυμαχία του Ακτίου,  το φθινόπωρο του 32 π.Χ, και η άλλη  από την κατάληψη  της  Μακεδονίας από τους Ρωμαίους  το 148 π.Χ. Οταν συναντούμε δυο χρονολογίες, από εκείνη που γράφει  τη λέξη Σεβαστού,   θα αφαιρούμε τη χρονολογία της ναυμαχίας του Ακτίου το 32, π. Χ και θα βρίσκουμε τη δική μας  χρονολογία. Από τη δεύτερη  θα αφαιρούμε τη χρονολογία της υποδουλώσεως της Μακεδονίας στουςΡωμαίους το 148 π.Χ, και  θα βρίσκουμε τη δική μας χρονολογία, όπως και στη πρώτη. Οι χρονολογίες  γράφονται με τα γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου. Αρχίζουν  από τις μονάδες ακολουθούν οι δεκάδες και μετά οι εκατοντάδες.  Η αντιστοιχία των Μακεδονικών μηνών με τους σημερινούς  μήνες είναι πολύ δύσκολη και δεν είναι του παρόντος να την αναπτύξουμε.    Γενικά  το χρονολογικό σύστημα  της εποχής εκείνης είναι πολύπλοκο γιατί οι περισσότερες πόλεις δεν δίνουν στοιχεία.
  Οι περισσότερες ανάγλυφες παραστάσεις των επιτυμβίων στηλών είναι συμβολικές. Συμβολλίζουν τις δοκιμασίες που έπρεπε να ξεπεράσει ο νεκρός για να αποκτήσει την αθανασία. Συχνά συναντούμε ένα καβαλάρη  να επιτίθεται εναντίον ενός αγριοχοίρου ή φιδιού, που είναι τυλιγμένο σε μια ροδιά. Ο καβαλάρης είναι κάποιος θεός ή κάποιοςς ήρωας που λατρευόταν τον πρώτο  μ.Χ αιώνα στη Θράκη και τη Μοισσία. Αυτός συμβολίζει την ψυχή του ανθρώπου μετά το θάνατο που τρέχει προς τον Αδη. Το δένδρο συμβολίζει το δένδρο της ζωής και τον κήπο των εσπερίδων με τα χρυσόμηλα που τα φύλλαγε το φίδι. Αλλοι λέγουν  ότι το φίδι συμβολίζει το διάβολο που πρέπει να νικήσει ο νεκρός και άλλοι την ανάσταση των νεκρών.
Αρχίζουμε από τη στήλη που βρίσκεται αριστερά έξω από την  είσοδο  του Μουσείου,
α) Είναι μεγάλη στήλη, διαστάσεων 1Χ0,75Χ0,54,  έχει ανάγλυφες τις προτομές του Διοσκουρίδου και της γυναίκας του Στρατονίκης. Γράφει επάνω ότι ο Διοσκουρίδης  ο γιος του Διονυσίου έστησε το μνημείο για τη μνήμη της κόρης του Μωμώζλι και συνεχίζει κάτω ότι ο Διοσκουρίδης και η οικογένειά του  έκαναν ανάγλυφα των εικόνων τους, ενώ ζούσαν, κατά το έτος 210-  δηλαδή ( 210-148) το 62 μ.Χ. Βρέθηκε  κοντά  στο Γ' γυμνάσιο   Σερρών όπου ήταν το ρωμαϊκό νεκροταφείο της πόλεως.
β) Στο εσωτερικό του Μουσείου, δίπλα από την ανατολική κλειστή θύρα είναι η επιτύμβια στήλη που  αφιερώνει ο Ανεμίτης  ο γιος του Απολλοδότου στον εαυτό του και  τη γυναίκα του ενώ  ζούσαν αλλά  και σε εκείνους που πέθαναν. Εχει δύο χρονολογίες, έτους ηξρ' σεβαστού, (168-32) δηλαδή το 136 μ.Χ  και δπσ΄ Αρτεμισίου (284-148 ) δηλαδή τον Απρίλιο το 136 μ.Χ.  Οι διαστάσεις της πλάκας είναι 1,22Χ0,62Χ0,24
γ) Κοντά στη Β.Α γωνία του μουσείου είναι η μεγάλη σε διαστάσεις (1,82Χ0,060Χ0,14  )επιτύμβια  στήλη του Διούλα και της οικογανείας του . Εχει  αέτωμα και ανάγλυφες κακότεχνες προτομές σε δυο σειρές.  Πάνω δυο άνδρες και κάτω μια γυναίκα με μαντίλα. και ένα σταφύλι δίπλα της Γράφει ότι στις αρχές Σεπτεμβρίου του 132 μ.Χ ο Διούλας, η γυναίκα του Κλειώ και τα παιδιά του η Κλειώ και ο Γέτουλας  έστησαν αυτό το μνημείο για να χαίρονται. Βρέθηκε έξω από τη Ν.Ζίχνη, στο παλαιό δημόσιο δρόμο.
Τιμώνται ο Γναίος Τερέντιος Λουκίλιος Αλέξανδρος και η σύζυγός του Κλαυδία Λουκελία διότι έκτισαν ναούς από τα θεμέλια μέ δικές του δαπάνες προς τιμήν των θεών Αρτέμιδας, Απόλλωνα και της Πατρίδας το 156 μ. Χ στη περιοχή του Σιδηροκστρου
δ) ε) Δύο στρόγγυλες επιτύμβιες πλάκες ανηρτημένες στον ανατολικό τοίχο. Η  πρώτη έχει δύο ανάγλυφες σειρές μορφών ,το πατέρα και τη μάνα επάνω , και τα παιδιά τους κάτω. Η  άλλη σε μία σειρά έχει  τον πατέρα, τη μάνα και το παιδί  στο μέσο.  Οι μορφές τους είναι σε προτομή και σε μετωπική στάση και δεν έχουν  επιγραφή.  ¨Επίσης χωρίς επιγραφή είναι άλλες τεσσεερες τετραγωνες επιτύμβιες στήλες,  Η πρώτη  με ένα καβαλάρη που έμεινε μόνο το σώμα του αλόγου και τα πόδια αυτού με δύο μορφές στο κάτω μέρος. Η δεύτερη με πέντε πρόσωπα . Η τρίτη  με έξι πρόσωπα σε δύο σειρές και η τέταρτη  με 8 πρόσωπα σε δύο σειρές . Μερικές απ αυτές μεταφέρθηκαν στην αποθήκη του Μουσείου
ε)Στο βόρειο τοίχο του Μουσείου συναντούμε μιά μεγάλη επιτύμβια στήλη  με τις εξής ανάγλυφες παραστάσεις στα τέσσερα χωρίσματα: α) Η αετωματική επάνω  επίστεψη με λουλούδι, β) Ο έφιππος  Θράκας που επιτίθεται σε ένα αγριόχοιρο κοντά σε δέντρο με αναρριχόμενο  σ’  αυτό φίδι γ) Το  νεκρόδειπνο με το μισοξαπλωμένο στο  ανάκλιντρο άνδρα και ένα τραπεζάκι με τροφές δίπλα του. Τη καθησμένη στο σκαμνί γυναίκα και το όρθιο γυμνό παιδάκι που παίζει με ένα πήλινο περιστέρι. δ)Η επιγραφή του: <<Διονύσιε γιε του Διοσκουρίδη Μακαρίτη χαίρετε .Χαίρετε και εσύ περαστικέ διαβάτη. Τη 1η Ιουλίου το 106 μ.Χ. Ο Διοσκουρίδης  ο φυσικός γιος του Παίβου εσώγαμβρος του Μουκάσου και η σύζυγός του Σούρα, κόρη του Μουκάσου αφιερώνουν τη στήλη στον  Τόρκο που πέθανε 22 ετών  και στον εγγονό τους Διοσκουρίδη παιδί του Τόρκου που πέθανε σε ηλικία 5 ετών. Στο μικκρό απευθύνεται ο χαιρετισμός Χαίρε και σύ περαστικέ διαβάτη. Προερχεται από τα Μέταλλα
.στ) Μια επιτύμβια πλάκα είναι εντοιχισμένη στον τοίχο με τον εφιππο Θράκα. Το άλογο κινείται με μεγάλη ταχύτητα. Πατά μόνο στα πισινά του πόδια Ο καβαλάρης επιτίθεται ως άλλος Άγιος  Γεώργιος εναντίον δράκου, φιδιού. Κρατά σφιχτά τα χαλινά, ενώ ο χιτώνας του ανεμίζει προς τα πίσω.
ζ)Υπάρχει και άλλος  καβαλάρης σε μια σύνθετη επιτύμβια  πλάκα που είναι τοποθετημένη επάνω στο πεζούλι στη βόρεια πλευρά. Και σ αυτή επιτίθεται  έφιππος σε ένα αγριόχοιρο. Η πλάκα διαστάσεων 0,74Χ0,50Χ0,07 χωρίζεται σε τρία μέρη. Πάνω αριστερά έχει τον  έφιππο Θράκα, δεξιά τις μορφές του  Πυρούλα με τα γένια του και της Μομώς  με τη μαντίλα.  Είναι οι γονείς του  ιδρυτού του μνημείου. Κάτω τα δύο αδέλφια, ο Τόκος  και ο Μούκωνας  και η  γυναίκα του η Σπάρκη με περιδέραιο στο λαιμό.  Η επιγραφή   γράφει ότι ο Πυρούλας ο γιος του Πυρούλα ίδρυσε το μνημείο στη μνήμη του πατέρα του Πυρούλα, της μητέρας του  και των  δυό αδελφών του. Φαίνεται καλοδουλεμένο, άγνωστη η προέλευση του.
η)Γύρω από το δεξιό στύλο, όπως μπαίνουμε στο Μουσείο, είναι τοποθετημένες διάαφορες επιτύμβιες ενεπίγραφες πλάκες
Στη δυτική πλευρά του στύλου (του πεσού)  είναι ένας καβαλάρης διαστάσεων 0,85Χ0,78, αξιόλογης τέχνης. Κινείται προς τα αριστερά.  Από τον ιππέα είναι σπασμένα  το κεφάλι και το κάτω μέρος  του αριστερού του ποδιού. ενώ από το άλογο  τα μπροστινά του πόδια, το πισινό αριστερό, η ουρά και η μούρη της κεφαλής του. Ο ιππέας φορεί κοντό χιτώνα και χλαμύδα που εξαιτίας  της μεγάλης ορμής ανεμίζει στον αέρα και σχηματίζει ωραίες πτυχές. Το άλογο είναι εξαγριωμένο Σα να βρίσκεται σε ώρα μάχης.. Βρέθηκε το 1935-36 όταν  ο κ. Μπακαλάκης έκαμε αρρχαιολογικές ανασκαφές στο Νέο Σκοπό εκεί όπου ήταν κτισμένη η αρχαία κωμόπολης  των Ολδήνων.
   Γύρω από το πεσό είναι τοποθετημένες εννέα  άλλες    ομοιόμορφες επιτύμβιες πλάκες.
Ολες έχουν αετωματική  επίστεψη με ροζέτα (λουλούδι ) στο μέσο, φολιδωτή διακόσμηση και ένα στεφάνι που σε μερικές κρέμεται ένα τσαμπί  σταφύλι. Μια είναι νεκρόδειπνο και μια άλλη έχει ανάγλυφο ένα άροτρο χωρίς επιγραφή.
Η  πρώτη από αριστερά  γράφει ότι ο Πυρίας  και η Θελξιθόη αφιερώνουν το 87 μ.Χ. την πλάκα στη μνήμη της θυγατέρας τους Συντύχης Βρέθηκε στο Μελενικίτσι.
Η δεύτερη,  γράφει ότι το αντρόγυνο Κλαύδιοι, Ζωσσιμάς και Ερμαίας, αφιερώνουν τη πλάκα χάριν μνήμης στη  γλυκύτατη θυγατέρα τους Ξανθίλια. Με το γλυκύτατη φανερώνονται τα δυνατά συνααισθήματα των γονέων προς τη νεκρή κόρη τους. Βρέθηκε το 1959 στα θεμέλια του ναού των  Μ. Ταξιαρχών Σερρών.
Η  Τρίτη είναι νεκρόδειπνο. Ενας άνδρας μισοξαπλωμένος στο κρεβάτι και δίπλα του δύο γυναίκες καθισμένες.  Είναι έργο του τρίτου μ.Χ αιώνα. με Ρωμαϊκή  γραφή
Η τέταρτη όμοια με τη πρώτη, γράφει ότι ο σας αφιερώνει τη πλάκα στο Διονύσιο, χάριν μνήμης Βρέθηκε στο Μελενικίτσι.
 Η πέμπτη  με ανάγλυφο ένα άροτρο χωρίς επιγραφή.
Η έκτη γράφει ότι ο Φιλότειμος χάριν μνήμης την αφιερώνει στη μητέρα του Ενιανή.
Η έβδομη καλοδουλεμένη την αφιερώνει ο Διούλας  στον πατέρα του Διούλα.. Βρέθηκε τον Οκτώβριο του 1953 στο τέρμα της ασφάλτου  του δρόμου του ιερού ναού του Αγίου Μηνά Σερρών και δίπλα της ένα πιθάρι με τρία κιλά χάλκινα νομίσματα.
Η όγδοη όμοια  με τις άλλες, έχει τη χρονολογία  ζπρ' ( 187-148) 39 μ.Χ στις 10 Μαρτίου και γράφει ότι χάριν αναμνήσεως αφιερώνουν τη πλάκα ο Ούλπιος και ο Αθαρης στον αδελφό τους  Ζώσα.
Η  ένατη και τελευταία που μέσα στο στεφάνι φαίνεται κάτι σαν  ασπίδα βρέθηκε στον ιερό ναό του Αγίου Παντελεήμονος Σερρών τέλη του 19ου αιώνα  Την αφιερώνει η Μωμώ  στον άνδρα της Διονύσιο. Πολλοί έχουν γράψει για τις επιτύμβιες αυτές πλάκες   και στήλες,π.χ. Δήμητσας, Παπααγεωργίου , Καφταντζής  και άλλοι.Οι θεσεις των εκθεμάτων στο Μουσείο κατά καιρούς αλλάζουν ανάλογα με την κρίση του υπευθύνου αρχαιολόγου.
Στη δυτική πλευρά του Μουσείου. στο χώρισμα των κλασικών από τις Βυζαντινές αρχαιότητες, είναι τοποθετημένη η ανάγλυφη παράσταση νεκρόδειπνου διαστάσεων 0,65 Χ 1 Χ 0,15. Έχει οριζόντια επίστεψη  με δυσανάγνωστη γραφή. Στον έγκοιλο παραλληλόγραμμο χώρο εικονίζονται ένας μισοξαπλωμένος άνδρας που κρατάει ένα κύπελλο και προσφέρει το περιεχόμενό του σε ένα φίδι. Κοντά στα πόδια του κάθεται μια γυναίκα και δίπλα του έχει ένα τραπεζάκι με φαγητά. Πίσω από τη γυναίκα είναι όρθιος ένας δούλος γενειοφόρος ολόγυμνος, μετά ένας βωμός και ακολουθεί ένας καβαλάρης με καπέλο στο κεφάλι Είναι σύνθετο ,έργο εξαιρετικής τέχνης και εικονίζει μισοξαπλωμένο το θεό της Ιατρικής  Ασκληπιό και την υγεία καθισμένη. Αγνωστη η χρονολογία του και η προέλευσή του. Από τη σβησμένη επιγραφή δε βγαίνει νόημα.
Υπάρχει ένας βωμός ή μάλλον μια  ενεπίγραφη βωμόσχημη στήλη τοποθετημένη μπροστά στον αριστερό στύλο.  Είναι σπασμένη στο επάνω μέρος. Λείπει η αρχή της επιγραφής από την οποία θα μαθαίναμε σε ποιόν θεό  ήταν αφιερωμένη. Δεν θυσίαζαν ζώα επάνω της,  διότι είναι μικρός  αναίμακτος βωμός. Ηταν μπροστά σε άγαλμα  θεού και έκαιγαν λιβάνι προς τιμήν του .     Από την επιγραφή  της μαθαίνουμε  ότι ο Ρίκος ο υιός του Παίβου και ο Αυρήλιος ο Διονύσιος, ο υιός του Τόρκου Παίβου, έγιναν ιδρρυτές του βωμού αυτού που στοίχισε εκατό δηνάρια. Από τη λέξη <<δηνάρια >> φαίνεται ότι  είναι έργο της Ρωμαϊκής  εποχής. Βρέθηκε το 1970 στην περιοχή του χωριού Χριστός Σερρών.
Τελευταίο από τα κλασσικά αρχαιολογικά μαρμάρινα αντικείμενα είναι μια αναθηματική στήλη η αφιερωμένη στη θεά των βοσκών και της γονιμότητας, των κοπαδιών των προβάτων  Πάλες. Είναι ανάγλυφη η μορφή της σε προτομή κατά μέτωπο που φέρει στη πλάτη μια φαρέτρα, από το δεξιό ώμο της φαίνονται τα βέλη. Αυτή τη γιόρταζαν στη Ρώμη στις 21 Απριλίου. Γίνονταν μεγάλες τελετές εξαγνισμού. Ράντιζαν τα σπίτια, τα πρόβατα και τα ποιμενοστάσια με αγιασμένο νερό . Η δυσανάγνωστη επιγραφή λέγει, ότι αφού προσευχήθηκαν πάρα πολύ στη θεά Πάλες εύχονται καλή και αγαθή μοίρα(τύχη).Η παραπάνω  στήλη μεταφέρθηκε από τον υποφαινόμενο το 1970 από το εξωκκλήση του Προφήτη Ηλία που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα βορειοανατολικά της κοινότητας Κάτω Ορεινής. Μεταφέρθηκε προσωρινά στην αποθήκη
 Μερικά από τα παραπάνω εκθέματα, λόγω των συχνών εκθέσεων και διαφόρων άλλων εκδηλώσεων που γίνονται τακτικά στον εσωτερικό χώρο του μουσείου, μεταφέρθηκαν τελευταίως στην αποθήκη
Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Α    Α Ν Α Γ Λ Υ Φ Α
Η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία  απέφυγε από την αρχή τη χρήση των αγλμάτων στη λατρέια  της διότι της θύμιζαν  την ειδωλολατρία.  Η Παλαιά Διαθήκη απαγορεύει αυστηρά τα αγάλματα. Για να μη σκανδαλίζονται  οι προσερχόμενοι ειδωλολάτρες και   Ιουδαίοι στο χριστινισμό η Εκκλησία απαγόρευσε αυστηρά τήν είσοδο των αγλμάτων στους χώρους της λατρείας.  Χρησιμοποίησε την τέχνη της γλυπτικής για τη διακόσμηση μόνο, του δεσποτικού και του άμβωνα, των επιστηλίων και των  θωρακίων του τέμπλου και  των παραθύρων, καθώς και των κιονοκράνων του χριστιαανικού ορθοδόξου ναού. Ανάγλυφες παραστάσεις προσώπων της Αγίας Γραφής   συναντούμε στους ναούς μετά από τον 3ον μ,Χ αιώνα , όταν πλέον  εξέλειπε ο κίνδυνος  σκανδαλίζμού  των Χριστιανών.
Μεγάλη είναι η ποικιλία των ανάγλυφων στα θωράκια των τέμπλων των ναών. Εικονίζουν σχέδια από κισσόφυλλα, ρόμβους εγγεγραμμένους μέσα σε πλαίσια, ρόδακες και περισσότερο σταυρούς με στεφάνια ή με μονόγραμμα του Ι. Χριστού. Άλλοτε πάλι διακοσμούν τα θωράκια με παραστάσεις αμφορέων, μαιάνδρων, δαντελών, κύκλων και σταυρών μέσα σε πλέγματα. Μετά την εικονομαχία εικονίζουν και φανταστικά ζώα της  αποκαλύψεως. Αυτά ακριβώς τα είδη της ανάγλυφης Βυζαντινής τέχνης συναντούμε στο Μουσείο των Σερρών.
Αρχίζοντας από δεξιά βλέπουμε τρεις ανάγλυφες πλάκες στις οποίες εικονίζονται τρεις σταυροί. Ο πρώτος ανάμεσα σε δυο κυπαρίσσια. Ο δεύτερος δαντελωτός πολύ καλοδουλεμένος που προκαλεί την προσοχή και το θαυμασμό του θεατού   Ο τρίτος μέσα σε ρόμβο.
Αξιόλογο έργο τέχνης στο Βυζαντινό παράρτημα του Μουσείου είναι η ανάγλυφος εικόνα του  Ιησού Χριστού του Ευεργέτου. Παρουσίαζει τον Ιησού ως παντοκράτορα , Με το αριστερό του χέρι κρατεί το ιερό Ευαγγέλιο και με το δεξί ευλογεί Εξ αιτίας της ποιότητας του μαρμάρου, ο τεχνίτης δεν είχε μεγάλη ελευθερία στην έκφραση των χαρακτηριστικών  του προσώπου. Το όλο ύφος  είναι ξερό και αινιγματικό. Παρ όλα αυτά προκαλεί την εντύπωση  των θεατών η απλότητα και η παραστατικότητά του. Ο Παπαγεωργίου σε άρθρο του το χαρακτηρίζει σπάνιο χριστιανικό ανάγλυφο στη Μακεδονία. Σε δυο κάθετες  σειρές αναγινώσκουμε την επιγραφή <  ο Ιησούς Χριστός ο Ευεργέτης >>.  Είναι έργο του 12ου αιώνα μ.Χ. Προ της μεγάλης πυρκαγιάς των Σερρών του 1848   εικόνα  ήταν τοποθετημένη σε μια βρύση της νότιας αυλής του ναού των Αγίων Θεοδώρων. Η τρύπα που φαίνεται κλεισμένη με τσιμεντοκονίαμα στον πώγωνα ανοίχτηκε για να διέρχεται ο κρουνός της βρύσης. Αργότερα τοποθετήθηκε   πάνω από τη θύρα του καταδαφισθέντος το 1935 οκταγώνου κωδωνοστασίου  του ίδιου  ναού.  ΄Διασώθηκε και μετέφέρθηκε στο Μουσείο.
Η δεύτερη στον τοίχο εντοιχισμένη εικόνα είναι η μητέρα του Θεού η πονολύτρια. Είναι σπασμένη και δε μπορούμε να εκφράσουμε γνώμη για την έκφραση του προσώπου της. Από τις πτυχές του ενδύματος φαίνεται αξιόλογο έργο  τέχνης. Η εικόνα αυτή ήταν εντοιχισμένη στο ναό των Αγίων Θεοδώρων. Είναι του 12 ή 13ου αιώνα. Πολλά από τα ανάγλυφα πρόσωπα της Αγ. Γραφής  καταστράφηκαν από τους εικονομάχους.
Αλλα βυζαντινά ανάγλυφα είναι η πλάκα με τους γύπες, διάφορα κιονόκρανα, επιστήλια, κιονίσκοι  και άλλα.
 Στα βυζαντινά εκθέματα ανήκει και το ψηφιδωτό του Αγίου Ανδρέα που προέρχεται από τη κόγχη του αγίου βήματος του ιερού ναού των Αγίων Θεοδώρων Σερών. Φιλοξενείτο για πολλά χρόνια στο Μουσείο Θεσσαλονίκης .  Όταν μας  το επέστρεψαν τοπθετήθηκε  απέναντι από την είσοδο του Μοσείου στη εσοχή της βόρειας κλειστής θύρας.

ΠΗΛΙΝΑ - ΥΑΛΙΝΑ
Στις υάλινες προθήκες του Μουσείου είναι τοποθετημένα πολλά  αρχαιολογικά ευρήματα από τα οποία τα περισσότερα δεν έχουν ακόμη δημοσιυτεί και δεν επιτρέπεται να καταχωρηθούν .