Αρθρο:
Το καρναβάλι Σοχού
Νατάσα Δήμου
Μαθήτρια Β' τάξης 6ου υμνασίου Σερρών
Ο Σοχός είναι ένα χωριό που βρίσκεται 65 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης μεταξύ Λαγκαδά και Νιγρίτας. Το καρναβάλι του δεν είναι το ίδιο γνωστό με άλλα καρναβάλια, όπως το καρναβάλι της Ξάνθης και της Πάτρας, αλλά ιδιαίτερα γνωστό στη γύρο περιοχή. Αυτό το καρναβάλι θα είναι το θέμα αυτού του άρθρου.
Το καρναβάλι του Σοχού έχει πανάρχαιες ρίζες. Οι ρίζες του πολλοί πιστεύουν ότι αρχίζουν πολύ πριν από την τουρκοκρατία με ειδωλολατρικό περιεχόμενο. Αργότερα όμως για να μην καταργηθεί επειδή ήταν ειδωλολατρικό έθιμο, οι χριστιανοί του αφαίρεσαν ότι ειδωλολατρικό στοιχείο έχει και το μετέτρεψαν σε χριστιανικό έθιμο. Ετσι υπήρξαν οι ακόλουθες διαδοχές για το πώς ξεκίνησε το καρναβάλι.
1) Οι γέροντες του χωριού υποστηρίζουν ότι πολιορκήθηκε ο Αγιος Θεόδωρος στο χωριό μαζί με σαράντα άντρες. Για να καταφέρουν να σωθούν αφού τους είχαν τελειώσει τα τρόφιμα, ντύθηκαν με την παραδοσιακή στολή και έτσι κατόρθωσαν να τρομάξουν τους πολιορκητές.
2) Κάποιοι άλλοι δίνουν διαφορετικές εκδοχές για το ξεκίνημα του εθίμου. Μία διαδεδομένη παράδοση λέει ότι το έθιμο ξεκίνησε όταν ο Αγιος Θεόδωρος κατέβηκε από το βουνό Βερτίσκο και ελευθέρωσε τους κατοίκους φορώντας την στολή των σημερινών καρναβαλιών.
3) Ενώ μια τρίτη παράδοση λέει ότι οι χριστιανοί μόλις τελείωνε η εκκλησία συναντούσαν έξω από το ναό τους ειδωλολάτρες που τους απαγόρευαν να νηστεύουν. Ετσι ο Αγιος Θεόδωρος έντυσε τους χριστιανούς με αυτές τις στολές και όταν βγήκαν από την εκκλησία οι ειδωλολάτρες πίστεψαν ότι είναι θεοί του ειδωλολατρικού τους κόσμου. Από τότε οι ειδωλολάτρες σταμάτησαν να περιμένουν τους χριστιανούς έξω από την εκκλησία και οι χριστιανοί μπορούσαν να νηστεύουν ανενόχλητοι.
Η παράδοση
στην κλειστή κοινωνία του Σοχού ήταν τόσο δυνατοί που οι κάτοικοι πίστευαν
πως αν Δε ντυθούν καρναβάλια Δε θα έχουν καλή σοδειά. Μάλιστα χαρακτηριστικά
έλεγαν: «Αν θα γίνουν πετυχημένα τα καρναβάλια, θα είναι χρονιά πετυχημένη…
Αν πάλι δεν γίνουν τα καρναβάλια τότε Δε θα βρέξει ο Θεός.». Είναι και
πολύ καλά ριζωμένη αφού ούτε η τουρκοκρατία αλλά ούτε και άλλες ιστορικές
περιπέτειες κατόρθωσαν να το σταματήσουν.
Πριν αρκετό καιρό οι μεταμφιέσεις των καρναβαλιών Δε γίνονταν τις απόκριες αλλά το Σάββατο του Αγίου Θεοδώρου και την Κυριακή των νηστειών. Πριν την τουρκοκρατία το καρναβάλι γίνονταν πάλι της απόκριες αλλά η μετάθεση έγινε όταν οι χριστιανοί προσπάθησαν να το εκχριστιανίσουν.
Αυτό που έχει την μεγαλύτερη σημασία είναι η χαρακτηριστική παραδοσιακή φορεσιά των καρνάβαλων. Αυτή η φορεσιά Δε συναντάτε σε κανένα άλλο μέρος και αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά.
Κάθε Σοχινός ξεκινάει να φορέσει τη στολή του από τα πόδια, όπου φοράει χοντρές μάλλινες κάλτσες εγχώριας κατασκευής. Μετά τις κάλτσες και τα τσαρούχια, το καρναβάλι φοράει το παντελόνι του από προβιά μαύρου τράγου. Στη συνέχεια ζώνεται τα κουδούνια μ’ ένα σκοινί που δένεται στο ζωνάρι, περασμένο σταυρωτά στους ώμους του. Τέλος φοράει ένα κόκκινο σάλι καθώς και την προσωπίδα με την κεφαλοστολή. Σε όλη τη διάρκεια που το καρναβάλι ντύνεται το βοηθούν δύο ή τρεις συγγενείς ή φίλοι. Στη συνέχεια φίλοι και γνωστοί χτυπούν το καρναβάλι στην πλάτη και του εύχονται: «Στο καλό, υγεία και καλή σοδειά να δίνει ο Θεός.». Τότε το καρναβάλι παίρνει ένα μακρύ ραβδί ή ένα ξύλινο σπαθί και ένα μπουκάλι ποτό (με ούζο κατά προτίμηση) και ξεχύνεται στους δρόμους όπου συναντά τα υπόλοιπα καρναβάλια. Πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι χτυπώντας προκλητικά τα κουδούνια και ξεφωνίζουν ακατάληπτα. Προσφέρουν από το ποτό τους και δέχονται ευχές για χρόνια πολλά και καλή σοδειά.
Το χαρακτηριστικό του σοχινού καρναβαλιού είναι τα κουδούνια που είναι ιδιαίτερα βαριά. Το κάθε ένα από αυτά ζυγίζει 18-20 κιλά. Βέβαια όσο πιο βαριά είναι τα κουδούνια τόσο πιο ωραίο ήχο δίνουν και τόσο πιο ωραίο είναι το καρναβάλι. ΤΑ κουδούνια έχουν διαφορετικό σχήμα και όγκο. Ολα μαζί δίνουν τον χαρακτηριστικό ήχο που συνοδεύει το κάθε καρναβάλι. Τα θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικά και τα χειρίζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Μάλιστα τους δίνουν και ονόματα. Το μεγαλύτερο το ονομάζουν «μπατάλι» ενώ τα τέσσερα μικρότερα τα ονομάζουν «κυπριά». Σε σύνολο είναι πέντε και ονομάζονται όλα μαζί «ντουζίνα». Την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα τα καρναβάλια παρελάσουν στην πλατεία του χωριού και κατόπιν χορεύουν παραδοσιακούς χορούς με τους παρευρισκόμενους.
Μικρά αλλά και μεγάλα καρναβάλια θα παρελάσουν και φέτος στην πλατεία του χωριού και όλοι οι κάτοικοι του Σοχού περιμένουν την παρουσία σας στην πλατεία του χωριού την Κυριακή πριν την καθαρά Δευτέρα.