ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ
Αφιέρωμα
στον Νίκος Κεσσανλή
Καρατζιάς
Κώστας
Κερατίδου
Φωτεινή
Μαθητές
του Α2 6ου Γυμνάσιο Σερρών
Υπεύθ. Καθηγήτρια
Κική Παυλικιάνη
-
Νίκος Κεσσανλής:
αναδρομική έκθεση του έργου του στη Θεσσαλονίκη, Μακεδονικό μουσείο σύγχρονης
τέχνης (στη Helespo) μέχρι τις 30 Νοεμβρίου.
-
Επειδή είμαι μεγάλη κι η μαμά μου δεν με πάει πια πουθενά, την πήρα εγώ
και την πήγα στην έκθεση.
-
Το μουσείο αυτό, είναι από τα αγαπημένα μου γιατί μπορείς να μιλάς και
να χαζεύεις όση ώρα θέλεις, Επειδή δεν έχει πολύ κόσμο, οι φύλακες είναι
τόσο διακριτικοί που είναι σαν να μην υπάρχουν ενώ έχει και καρέκλες σε
μερικές αίθουσες όπου μπορείς να κάθεσαι και να συζητάς με την παρέα σου
το πως σου φαίνονται τα έργα.
-
Στην πρώτη αίθουσα παρουσιαζόταν τα τοπία που έφτιαχνε ο Κεσσανλής όταν
ξεκίνησε την καριέρα του ωραία φτιαγμένα! Μελετημένα γιατί ενώ έμοιαζαν
στα θέματα και στη σύνθεση με άλλα, θύμιζαν όλη τη παράδοση που επηρέαζε
τους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής, μπορούσες να διακρίνεις την ιδιαιτερότητα
του Κεσσανλής ως ζωγράφου. Τα χρώματά του ήταν λίγο πιο παιχνιδιάρικα βαλμένα
από τα συνηθισμένα, οι συνθέσεις του λίγο πιο παράξενες από τις παλιές.
Εγώ, που είχα ήδη δει κι άλλες δουλείες του μπο-ρούσα δω πέρα από την ευαισθησία
τoυς, την ανησυχία του να ζωντανεύει την επιφάνεια, να την ανανεώνει, να
τη κάνει να φαίνεται φρέσκια σαν να έγινε χθες, να τη χαλάει λίγο-λίγο
μέχρι να την οδηγήσει σε πιο καινοτομικούς δρόμους, πιο ενδιαφέροντες από
τους ήδη γνώριμους της τοπιογραφίας του 1950.
-
Τραβούσα τη μαμά μου που είχε μαγευτεί να πάμε παρακάτω. Θα τα ξαναδούμε
της έλεγα, πάμε να δούμε παρακάτω. Ο Κεσσανλής παρακάτω πήγαινε στο Παρίσι.
Έβλεπε και ζήλευε την Ευρωπαϊκή ζωγραφική, πάλευε να δώσει στα έργα του
τον παλμό της αναζήτησης της καινοτομίας, σχεδόν τα κατάφερε. Μουντζούρωνε
το χρώμα στο φόντο μέχρι να γίνει τέτοιο άσπρο γκρι ώσπου τα γαλάζια και
τα μπορντό να `λαλήσπυν'. Και τα τοπία γινόταν αφηρημένες συνθέσεις που
κομμάτιαζαν την επιφάνεια, κι απ' τις ρωγμές έβλεπες το πηχτό ζωηρό χρώμα
να ξεπροβάλλει. Σαν αρχαία επιτύμβια στήλη που έσπασε και ξεχείλισε από
μέσα με χρώμα η μανία του να ακουστεί. Κι όταν σιγουρεύτηκε πως έχει φωνή
να μιλήσει, πάλι δεν κάθισε φρόνιμα. Οι μεγάλες επιφάνειες, του γκριζόλευκου
έγιναν χειρονομίες σαν αφρισμένο κύμα, σαν τεράστιο πανί που ξε διπλώνεται.
Μια τεράστια πινελιά ή ένα τσαλακωμένα πανί; Τι σημασία είχε; Ο Κεσσανλής
αποφάσιζε κι αποφάσιζε κι εμείς θαυμάζαμε την τόλμη του: πως το '60 σε
μία κοινωνία ασπρόμαυρη και φοβισμένη μπορούσε κι άφηνε το όμορφο να οριστεί
μέσα από το άμορφο ενός τσαλακωμένου πανιού. Ωραία και ηρωικά . Τσαλακωμένα
πανιά! Και τοίχοι ξεφλουδισμένοι και ταλαιπωρημένοι: αληθινοί ή ζωγραφιστοί;
Κι ύστερα διάλεγε `γλυπτά', δηλαδή αντικείμενα που ήταν `ωραία με βάση
αυτό τον κανόνα. Πανιά που τα έσφιγγαν ξύλα, ένα καζανάκι που έριχνε ένα
πανί. Α!, ήταν ωραία! Και ιδιαίτερα δύσκολα και ζόρικα!
-
Μετά έπαιρνε τις σκιές κι έκανε φωτογραφία τη ζωγραφική. Γιατί ο ζωγράφος,
ο καλλιτέχνης δεν είναι απλός μπογιατζής. Αναζητάει το μοναδικό, όπου κι
αν τον βγάζει αυτή η περιπέτεια. Κι ο Κεσσανλής δούλεψε με μηχανήματα,
θυσίασε ακόμη και την απόλαυση του χειρώνακτα για να το βρει. Και το βρήκε
μέσα από φιγούρες μισοσβησμένες, φαντάσματα που παλεύουν με το χρόνο και
νικούν. Αποτυπώνονται σ' εκείνη την ήσυχη μοναχική στιγμή. Ανεβαίναμε τους
ορόφους, κοιτάζαμε απ' τα μπαλκόνια πίσω μας, α, να κι ο ρινόκερος του
Durer ---- Ο Κεσσανλής, ακάθεκτος δε βαριόταν, δεν ησύχαζε, ο Κεσσανλής
σχολίαζε, φώναζε μεγάλος πια. Το ίδιο όμως ανήσυχος, το ίδιο άτακτος. Να
πειράζει πάντα αυτό που είχαμε στο μυαλό μας ότι είναι ωραίο, ότι είναι
τέχνη, και να το ξαναπροσδιορίζει από την αρχή. τολμάει να παίζει, να χαλάει
και να ξαναφτιάχνει απ' την αρχή την αντίληψή μας για τα όμορφα πράγματα.
Και συνεχίζει μέχρι το 1996, 66 ετών ζωηρός και επαναστάτης σαν δεκαπεντάχρονος.
-
Ωραία ήταν. Είδαμε για λίγο τους καταλόγους, και αποφασίσαμε πως επιβάλλεται
και ένα γλυκό, γιατί ζήλευε το στόμα τα μάτια μας.
-
Κρίμα που δεν έφερες και το μπαμπά, είπε η μαμά. Ο καημένος θα βλέπει τώρα
τηλεόραση στο σπίτι.