ΡΕΠΟΡΤΑΖ
 Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ
Μένια Ταρενίδου
Μαθήτρια 6ου Γυμνασίου Σερρών

Υπεύθ Καθηγήτρια: Σιώζου Ρίκυ
Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ Γαζώρου
Ενα πραγματικό μνημείο απο το 1800.
Πρόκειται για να λειτουργήσει σύντομα
κατόπιν των μεγάλων προσπαθειών που έγιναν
να διατηρηθεί σαν μνημείο
     Στο 22ο χιλιόμετρο Σερρών - Δράμας, περίπου 200 μέτρα αριστερά από το σημείο διασταύρωσης της νέας εθνικής οδού με την παλαιά, προβάλλει για τον προσεχτικό περαστικό ένα άσπρο κτίσμα πνιγμένο στο πράσινο. Στο σημείο αυτό καταλήγει ένα μακρύ φαράγγι που ξεκινά από την παλαιά Ζίχνη. Αιωνόβια δέντρα, πλατάνια, καρυδιές, φτελιές κ.α. περιτριγυρίζουν το κτίσμα που είναι ένας παμπάλαιος νερόμυλος.
     Ανήκει στην οικογένεια Πισπίλη, κτίσθηκε από αυτή και λειτούργησε από το 1800 περίπου.
     Το άφθονο νερό από τις πηγές του Ακ-Μπουνάρ έδωσε δυνατότητα στο μύλο για 24ωρη λειτουργία. Έτσι εξυπηρετούσε τις ανάγκες του χωριού και της γύρο περιοχής για πολλά χρόνια. Με νερό από τις πηγές λειτουργούσαν στην περιοχή άλλοι 12 νερόμυλοι από τους οποίους σήμερα δε σώζεται κανένας.
     Ο νερόμυλος της οικογένειας Πισπίλη λειτουργούσε μέχρι το 1970.
     Τελευταίος χειριστής ο σημερινός ιδιοκτήτης, Πισπίλης Ιωάννης του Αποστόλου. Με ενέργειές του χαρακτηρίστηκε από την ΔιεύθυνσηΝεωτέρων Μνημείων ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο αξιόλογο δείγμα σημαντικό για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.
 
  Ο σωλήνας στον οποίο έπεφτε το νερό της πηγής.
Αυτός είναι ο μηχανισμός του νερόμυλου πριν την
αναπαλαίωση που έκανε ο κύριος Πισπίλης.
     Ο βαθύς συναισθηματικός δεσμός και η ευθύνη του συνεχιστή της παράδοσης οδήγησε τον ιδιοκτήτη στην προσπάθεια της αναπαλαίωσης του μύλου. Άρχισε το 1987 και σταδιακά προχωρεί ελπίζοντας να θέσει τον μύλο σε επαναλειτουργία.
     Η λειτουργία του νερόμυλου στηρίζεται στην πίεση που δημιουργούν τα νερά λόγω υψομετρικής διαφοράς. Υπάρχει ένας άξονας στον οποίο στηρίζονται στη βάση του άξονα η φτερωτή στην οποία καταλήγει η παροχή του νερού και την κινεί.
     Υπάρχουν επίσης δύο μυλόπετρες. Μία σταθερή και μία περιστρεφόμενη (την κίνηση την οποία την παίρνει από τον άξονα). Η μυλόπετρα αυτή, με έναν μηχανισμό έχει την δυνατότητα να μεταβάλλει την επιφάνεια τριβής με τη σταθερή πέτρα (αυτό για να εξασφαλίσουμε πόσο χοντρό ή ψιλό θέλουμε να είναι το άλεσμα). Πάνω από τις πέτρες υπάρχει ξυλοκατασκευή στην οποία τοποθετείται το άλεσμα και με έναν κατάλληλο μηχανισμό, ο οποίος παίρνει κίνηση από τον άξονα, ρίχνει το άλεσμα στο κέντρο της περιστρεφόμενης πέτρας (η οποία έχει ένα άνοιγμα διαμέτρου 25 εκατοστών). Στη συνέχεια με την περιστροφή συνθλίβεται το άλεσμα και με την φυγόκεντρο δύναμη συγκεντρώνεται, (πλέον σε μορφή) ως αλεύρι, σ' ένα χώρο μπροστά από τις πέτρες.
     Η αμοιβή του μυλωνά ήταν ένα ποσοστό επί τοις εκατό του προϊόντος για αυτήν τη διαδικασία. Ο μύλος, άλεθε εκτός από σιτηρά, καλαμπόκι και ζωοτροφές.
     Η προσπάθεια αυτού του ανθρώπου είναι αξιόλογη γιατί το μνημείο που διατήρησε, διατήρησε και τον σεβασμό στην οικογένεια και την παράδοση.
     Το έργο του αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση όλων εκείνων που κατέχουν στην ιδιοκτησία τους τέτοιου είδους ιστορικά και παραδοσιακά μνημεία που θυμίζουν τις ρίζες των προγόνων μας.

Ευχαριστώ θερμά τον κύριο Ιωάννη Πισπίλη που δέχτηκε να προβάλουμε αυτόν τον ιστορικό μύλο.