ΡΕΠΟΡΤΑΖ


Το σπήλαιο της Αλιστράτης
Αθανασία Κουγιουμτζή
Μαθήτρια Γ' Τάξης 6ου Γυμνασίου Σερρών


Το σπήλαιο της Αλιστράτης βρίσκεται έξι χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της ομώνυμης κοινότητας, στη θέση «πετρωτό». Σε απόσταση 250μέτρων από το νότιο μέρος της εισόδου του σπηλαίου, περνά η σιδηροδρομική γραμμή Σερρών –Δράμας.
Παράλληλα με τη σιδηροδρομική γραμμή και νότια, σε μικρή απόσταση, υπάρχει ο ποταμός Αγγίτης. Το σπήλαιο βρίσκεται περί τα 50χλμ. Ν.Α. των Σερρών, 25χλμ. Ν.Δ. της Δράμας και περί τα 55χλμ. Β.Δ. της Καβάλας.
Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και ωραιότερα της Ελλάδας, πιθανόν  και της Ευρώπης, όπου η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμή της δημιουργίας στολισμών και σχηματισμών.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το σπήλαιο ήταν γνωστό από πολλών ετών στους κατοίκους της γύρω περιοχής και κυρίως στους κυνηγούς, γιατί στην είσοδο υπήρχαν πολλά αγριοπερίστερα. Στη Σπηλαιολογική Εταιρία (Ε.Σ.Ε.) έγινε γνωστό στις 19.5.75, έπειτα από σχετικό έγγραφο της κοινότητας Αλιστράτης. Στη συνέχεια το Διοικητικό συμβούλιο της Ε.Σ.Ε., κατά το μήνα Σεπτέμβριο του 1975, απέστειλε ομάδα Σπηλαιολόγων προς μελέτη. Τον Οκτώβρη του 1976 επισκέφτηκαν το κτίριο Αυστριακοί γεωλόγοι, στα πλαίσια κοινού ερευνητικού προγράμματος με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Οι εντυπώσεις ήταν υπέρ το δέον ενθαρρυντικές.
Το Μάιο του 1977 στάλθηκα από την Ε.Σ.Ε. εξερευνητική ομάδα Επιστημόνων, με επικεφαλής τον καθηγητή κ.Συμεωνίδη, ο οποίος βρέθηκε προ εκπλήξεων, εξερευνώντας ένα από τα ωραιότερα σπήλαια της Ευρώπης.

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ
Το σπήλαιο έχει μέχρι τώρα γνωστή επιφάνεια τουλάχιστον 25000μ2, και σε πολλά σημεία της επιφάνειάς του υπάρχουν ιζήματα μικρού και μεγάλου πάχους.
Τα ιζήματα αυτά όπως και τα ιζήματα όλων των σπηλαίων της Ελλάδας, ανήκουν στο τεταρτογενές και φυσικά η μέσα στα ιζήματα εγκλειόμενη πανίδα, ανήκει στο τεταρτογενές, δηλαδή χρονολογείται περίπου 2.000.000 έτη από σήμερα.
Σε ελάχιστα σημεία της επιφάνειας του σπηλαίου βρέθηκαν περιασβεστωμένα οστά, που ανήκουν, με μία πρόχειρη εξέταση, σε σημερινά ζώα. Πάντως στα πλούσια ιζήματα του σπηλαίου είναι πιθανόν να αντιπροσωπεύονται παλαιοντολογικά και προϊστορικά ευρήματα, κι αυτό θα αποδειχθεί αν γίνουν έρευνες, οι οποίες μπορούν να γίνουν χωρία να παρεμποδισθεί η τουριστική αξιοποίηση του σπηλαίου.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
Η πρωταρχική αιτία της γένεσης του σπηλαίου είναι η διαλυτότητα των ασβεστολίθων της περιοχής «πετρωτού». Η ύπαρξη διακλάσεων και επιπέδων στρώσεων διευκόλυναν τη δημιουργία του σπηλαίου με υψηλούς διαδρόμους και θαυμάσιο διάκοσμο.
Ο προθάλαμος του σπηλαίου είναι μια ωραία αίθουσα ύψους 8m. Από την αίθουσα αυτή ξεκινούν διάφορες στοές με μεγάλο ύψος και πλουσιότατο διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Οι κύριοι κλάδοι του σπηλαίου αναπτύσσονται δεξιά και αριστερά της εισόδου και αρχίζουν από ένα μεγάλο θάλαμο, το θάλαμο υποδοχής, που έχει διαστάσεις 60m. πλάτος, 100m μήκος και 20-30m ύψος.
Στο θάλαμο αυτό η φύση θέλησε να δείξει τη μαγαλύτερη δύναμή της σε δημιουργία στολισμών στον Ελλαδικό χώρο ή ακόμα τον Ευρωπαϊκό.
Ξεκινώντας από το θάλαμο αυτό και ακολουθώντας τη δεξιά στοά, συναντά κανείς μία νέα στοά, πλάτους 2-3m, όπου ο διάκοσμος εντυπωσιάζει και γίνεται διαρκώς πλουσιότερος. Εντυπωσιάζουν κυρίως οι τεράστιοι σταλακτίτες και η μορφής παραπετάσματος στα τοιχώματα της στοάς, που είναι κατάλευκοι. Εντύπωση προκαλεί το τελείως επίπεδο του διαδρόμου. Κατά μήκος της στοάς υπάρχουν θάλαμοι με αρκετά μεγάλη επιφάνεια και πλουσιότατο διάκοσμο. Το ύψος των θαλάμων διατηρείται σταθερό, άνω των 8-10m, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων.
Στο τμήμα αυτού του σπηλαίου υπάρχουν σε αφθονία λεπτές σωληνοειδείς μορφές σταλακτιτών, που προέκυψαν από την ταχεία ροή του νερού. Επίσης υπάρχουν εκκεντρίτες με ποικίλα σχήματα, αναπτυσσόμενοι προς πολλές κατευθύνσεις, (άνω, κάτω και πλάγια), καθώς και διπλές ή ροπαλοειδείς ή πεπλατυσμένες ή διακλαδιζόμενες μορφές με το όνομα ελικτίτες. Στο τέλος της στοάς αυτής υπάρχει διάδρομος, ενώ στον τελευταίο θάλαμο παρατηρείται ένα τεράστιο συγκρότημα από σταλαγμίτες ύψους μεγαλύτερου των 10m και πλάτους 7m.
Από την τεράστια αίθουσα (τον θάλαμο υποδοχής που αναφέρθηκε προηγουμένως) και προς τα δεξιά, ξεκινά ένας δεύτερος διάδρομος, σχεδόν παράλληλος προς τον προηγούμενο, μεγαλύτερος και πλουσιότερος σε διάκοσμο και ποικιλία μορφών.
Στη στοά αυτή συναντώνται και μερικοί κόκκινοι σταλακτίτες, οι οποίοι έχουν χρωματισθεί από υλικά των επιφανειακών πετρωμάτων. Το ύψος της στοάς είναι και εδώ τεράστιο και φθάνει σε μερικά σημεία τα 35m περίπου. Κάπου ο διάδρομος αυτός έχει ένα μεγαλοπρεπές φράγμα από κολώνες. Σε κάποιο σημείο οι δύο μεγάλοι κύριοι διάδρομοι ενώνονται και συνεχίζουν με διαρκώς αυξανόμενο πλάτος και ύψος, ενώ από την κορυφή κρέμονται τεράστιοι και μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες, μήκους μεγαλύτερο των 15m σε μερικά σημεία. Σε άλλα σημεία οι σταλαγμίτες συναντούν τους πάνω απ’ αυτούς σταλακτίτες, σχηματίζοντας έτσι στήλες, άλλοτε μεμονωμένες και άλλοτε διατεταγμένες σε σειρά.
Περπατώντας το μεγάλο διάδρομο, συναντά κανείς σε ορισμένα σημεία του τεράστιες κολώνες να σχηματίζουν φράγματα, ή διόδους εξαιρετικής ομορφιάς. Πίσω από ένα τέτοιο φράγμα υπάρχει μια νέα στοά.
Σε κάποιο σημείο υπάρχει ένας πολύ χαμηλός μικρός θάλαμος διαστάσεων 2m. πλάτους, 3m. μήκους και ύψους 50-60cm, που είναι καταστόλιστος από πλήθος μικρών λευκών εκκεντριτών και σταλακτιτών. Πλησίον αυτού υπάρχει και άλλος μικρός θάλαμος διαστάσεων 3m x 2m x 1,5 - 2m με τον ίδιο πλούσιο διάκοσμο. Το πλήθος των μικρών κατάλευκων εκκεντριτών και σταλακτιτών εντυπωσιάζει.
Το συνολικό μήκος των γνωστών κυρίων διαδρόμων, καθώς και των δευτερεύοντων του σπηλαίου, ανέρχεται σε 3χλμ. περίπου. Το δάπεδό του είναι σχεδόν οριζόντιο με μικρές κλίσεις +10% κατά μέσο όρο σε ορισμένα σημεία.

ΒΙΟΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
Υπάρχουν στο σπήλαιο οι γνωστοί σπηλαιόβιοι οργανισμοί :
α) δολιχόποδα,
β) μυριόποδα,
γ) νυχτερίδες κ.α.

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Επειτα από μελέτη των κλιματολογικών συνθηκών του σπηλαίου, βρέθηκε ότι επικρατεί θαυμάσιος φυσικός εξαερισμός σ’ όλα τα τμήματα αυτού. Η θερμοκρασία μέσα στο σπήλαιο, κατά μήνα Μάιο, μετρηθείσα σε πολλά σημεία του, βρέθηκε σταθερή σχεδόν στους 20ο C, ενώ η υγρασία του70-75%.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ
1)Το σπήλαιο βρίσκεται κοντά σε συγκοινωνιακούς κόμβους :
α) Κείται κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή Σερρών –Δράμας σε απόσταση 250m. Είναι στο μελλοντικό σχεδιασμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σερρών η δημιουργία ‘’ Σταθμού Σπηλαίου ’’ Αλιστράτης  για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών.
β) Είναι δυνατόν να φτάσει κανείς οδικά ταχύτατα από τις πόλεις : Σέρρες, Δράμα, Καβάλα.
2) Σε απόσταση περίπου 500m βρίσκεται το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη.
3) Στην περιοχή της Μακεδονίας δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ενεργό τουριστικό σπήλαιο.
4) Μπορεί να συνδυασθεί, τόσο για τον Έλληνα, όσο και για τον αλλοδαπό τουρίστα, μια επίσκεψη στο σπήλαιο, με τουριστική ξενάγησή του στη σχετικά παρακείμενη Αμφίπολη, που είναι από τους αξιολογότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, αλλά και με, κυρίως το καλοκαίρι, τις διακοπές του στα θέρετρα του γειτονικού Στρυμονικού κόλπου και λίγο πιο πέρα της Χαλκιδικής.
5) Θεωρείται, κατά επιστημονική μαρτυρία Ελλήνων και ξένων επιστημόνων σπηλαιολόγων, από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα της Ελλάδας και εν πολλοίς και της Ευρώπης.
6) Βρίσκεται στην πύλη προς την Ελλάδα της Ανατολικής Ευρώπης και αποτελεί πρόκληση για τον Ανατολικοευρωπαίο τουρίστα, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον μια επίσκεψη του στο σπήλαιο, κατά την κάθοδό του στην λοιπή Ελλάδα.