Η ΣΥΝΤΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ Απρίλη '99
Με την Συγγραφέα Ιωάννα Καρυστιάνη

 
Η  κ Καρυστιάνη με τους μαθητές της
ομάδας συνεντεύξεων του 6ου Γυμνασίου Σερρών.
"Μια γυναίκα δυναμική αλλά χαμηλώντόνων
ζεστή, φιλική μ' ένα λόγο που έρεε αλλά τον 
διέκρινε η σεμνότητα και η σαφήνεια"
Η  κ Ιωάννα Καρυστιάνη
κατά τη διάρκεια της συνέντευξης
Για τις συνεντεύξεις μας χρησιμοποιούμε: 2 δημοσιογραφικά κασετόφωνα, μια συμβατική φωτογραφική και μια ψηφιακή μηχανή,  μια Βιντεοκάμερα. Στη συνέχεια γίνεται απομαγνητοφώνηση και την αναλαμβάνουν οι συμμαθητές μας της ομάδας Web Team οι οποίοι ετοιμάζουν τις φωτογραφίες και πληκτρολογούν τα κείμενα. Τέλος, ο καθηγητής μας κύριος Βαγγέλης Γκιμπερίτης, που είναι και ο συντονιστής όλης της εφημερίδας και του site του σχολείου μας, αναλαμβάνει την δημιουργία της τελικής σχεδίασης της σελίδας και την τοποθέτησή της στο υπερδίκτυο.
Οι μαθητές της ομάδας συνεντεύξεων: Ζγέρα Νάντια, Μπαλμαδάκη Σταυρούλα, Μέλκου Κωσταντίνα, Παπαδοπούλου Μαρία, Παπαδοπούλου Δάσποινα, Παρούση Πηνελόπη, Χινάκης Ανέστης, Τουτουντζής Μάρκος, Χατζηπέτκου Σέμη, Χαραλαμπίδου Μαρία, Μουταφτσή Μαρία, Τζελέπη Παυλίνα, Σαρμαδάκης Γιάννης, Τέζας Δημήτρης, Πουρνάρης, Πότογλου Χρήστος. Υπεύθυνοι καθηγητές Βούλα Τάτση - Βαγγέλης Γκιμπερίτης. 


     Στο τέλος του Απρίλη, Τρίτη 27 του μήνα, είχαμε τη χαρά να φιλοξενούμε στην πόλη μας, προσκεκλημένη του βιβλιοπωλείου <<Μαρνέρης>>, τη βραβευμένη συγγραφέα κ. Ιωάννα Καρυστιάνη.
     Απλή, λιτή και διακριτική παρουσία η κ. Καρυστιάνη, δέχτηκε ευχαρίστως να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις μας.
     Στο ζεστό χώρο της Δ.Ε.Π.Κ.Α. είχαμε μαζί την ακόλουθη συζήτηση:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το γράψιμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Από μικρή, από τη δική σας ηλικία ονειρευόμουν ότι θα δίνω μάχες με χαρτιά και με λέξεις. Ηρθε όμως έτσι η ζωή που δεν κατάφερα να το πραγματοποιήσω σε μια ποιο λογική ηλικία, να αρχίσω να γράφω νεότερη, έτσι που σήμερα στις αποσκευές μου να έχω περισσότερα βιβλία.
Καλά ή κακά βιβλία, μπορεί να μην έχει σημασία, αλλά να έχω βγάλει από πάνω μου, από το μυαλό μου και την ψυχή μου περισσότερες ιστορίες.
     Εχω βγάλει τα 9 διηγήματα, το μυθιστόρημα, και κάτι που γράφω τώρα. Είχαμε στη διάρκεια της δικτατορίας με τους συμφοιτητές μου πολιτική δράση, που μας έστειλε να σκεφτόμαστε άλλα πράγματα και να προσανατολιζόμαστε σε άλλους αγώνες. Δεν έμπαινε τότε θέμα να έχω χρόνο για να γράψω ή να δοκιμάσω αυτό που ήθελα. Αργότερα ασχολήθηκα επαγγελματικά με το σκίτσο.
     Εκανα στο Τέταρτο Πρόγραμμα όταν ήταν διευθυντής ο Μάνος Χατζηδάκης, σκίτσα στο περιοδικό <<Εικόνες>>, στην εφημερίδα <<Ριζοσπάστης>> στο περιοδικό <<Ενα>>, <<Γυναίκα>> και τα λοιπά. Νομίζω πως το σκίτσο ήτανε μια δοκιμή του χεριού μου. Κρατούσα ένα μαύρο μπικ ή ένα ραπιτογράφο  και πάνω σε λευκό χαρτί δοκίμαζα το χέρι μου. Εκανα σκίτσα χωρίς λόγια, μέχρι που αποφάσισα ότι εγώ θέλω να γράφω λόγια, να γράφω λέξεις, και σε μεγάλη ηλικία είπα: <<Ιωάννα η ζωή είναι μια φορά, δεν είναι πρόβα τώρα, να το κάνεις την επόμενη φορά που θα έρθεις ξεκίνα>> και έτσι άρχισα να γράφω. Αλλοι ξεκινούν ακόμα αργότερα από μένα. Ετσι είναι η ζωή. Οποτε μπορεί ο καθένας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Από πού αντλείτε τα θέματά σας; Είναι κάποια βιογραφικά; Είναι άλλα πραγματικά και άλλα φανταστικά; Τι είναι;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα έλεγα λίγο από όλα. Νομίζω πως η αφετηρία μπορεί να είναι μια κουβέντα που θα ακούσει ο συγγραφέας κάπου, ένα τοπίο που θα δει ένα ζευγάρι μάτι, μια θέρμη που θα αισθανθεί στην ψυχή του από κάτι που συμβαίνει γύρω από κάτι που συμβαίνει γύρω του και που μπορεί να είναι ένα πολύ σύντομο ή ένα απλό γεγονός.
Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει στην μεγάλη εργασία που χρειάζεται η συγγραφή ενός διηγήματος ή ενός βιβλίου.
     Βεβαίως και η φαντασία παίζει σημαντικό ρόλο, αν γνωρίζεις όμως πολύ καλά μια πραγματικότητα, η φαντασία δεν θα σε οδηγήσει σε λάθος πειρασμούς.
     Κάτι άλλο που θα ήθελα να σας πω, για το αν υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα. Ακόμα και αν δεν είναι απολύτως ορατό, αν δεν είναι αυτό ξεκάθαρο, νομίζω πως ο καθένας ξεδιπλώνει τον εαυτό του μέσα από τα γραπτά του. Δεν μπορεί να κρυφτεί από τον εαυτό του. Είτε καλυμμένα, δηλαδή έμμεσα, ή άμεσα υπάρχουν ιστορίες δικές του, της οικογένειάς του, των ανθρώπων που έχει αγαπήσει, ή με κάποιον τρόπο έχουν σημαδέψει τη ζωή του. Υπάρχουν μέσα στα έστω και εντός εισαγωγικών φανταστικά διηγήματα ή μυθιστορήματα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσο χρόνο αφιερώνετε στο γράψιμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Απειρες ώρες. Θα έλεγα ότι, σαν μονομανής περίπου, έχω το μπλοκάκι, και το μολύβι πάντα μέσα στην τσάντα μου, λειτουργώ με την παρατήρηση, βλέπω τα πάντα με ένα μάτι που είναι έτοιμο.
     Μάλλον με δεκατέσσερα μάτια, που λέμε <<έχε τα μάτια σου δεκατέσσερα>>, που πολλές φορές μου  φαίνεται ότι δεν είναι αρκετά. Γιατί θέλω να κοιτάζω γύρω μου, να ψάχνω. Πολλές φορές δεν εμπιστεύομαι αυτό που βλέπω και το αναποδογυρίζω και τους ανθρώπους και τα τοπία τα φυσικά και τα ανθρώπινα επίσης.
     Σηκώνομαι στις 6π.μ., κάνω ένα διπλό καφέ, κάθομαι στο γραφείο μου, δουλεύω μέχρι τις 10:30π.μ. σερί, που αρχίζουν τα τηλέφωνα και οι ενοχλήσεις τις ημέρας. Πολλές φορές φτάνω μέχρι το απόγευμα με μικρές διακοπές, εξακολουθώ να σημειώνω και το βράδυ. Θα έλεγα ότι ο πολύ χρήσιμος χρόνος είναι 3-4 ώρες την ημέρα και τις υπόλοιπες γυροφέρνω με απλές σημειώσεις, παρατηρήσεις, διορθώσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Είναι ευχαρίστηση ή επίμονη δουλειά το γράψιμο;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι γλέντι, ακόμα και αν το θέμα είναι πένθιμο, βαρύ δυσάρεστο. Ακόμα και αν είναι επίπονη η έρευνα. Για μένα το γράψιμο είναι γλέντι. Χαίρομαι και τη γνωστική διαδικασία να μαθαίνω πράγματα για το θέμα μου που νομίζω πως είναι πάρα πολύ σοβαρή δουλειά, να ψάχνω τους ήρωες των διηγημάτων ή των μυθιστορημάτων και τον εαυτό μου. Γιατί πρέπει να σκαλίσεις τον εαυτό σου για να μπορέσεις να φτιάξεις πιστικούς ήρωες. Είναι μια διαδικασία που μπορεί στους άλλους να φαίνεται κουραστική αλλά εμένα με λυτρώνει, με ανακουφίζει, μου δίνει χίλιους λόγους να αγαπώ τη ζωή, το χαρτί και το μολύβι.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τώρα, ιδιαίτερα μετά το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος είστε μια γνωστή συγγραφέας τουλάχιστον στους μεγάλους. Πως αισθάνεστε μετά από αυτή την επιτυχία σας;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα σας μιλήσω με κάθε ειλικρίνεια. Η χαρά του βραβείου κράτησε 10 λεπτά. Νομίζω πως οι ανοιχτοί λογαριασμοί που έχω με τον εαυτό μου και με ιστορίες που θέλω να γράψω είναι αυτοί που με κρατούν σε μια ανησυχία και μια εγρήγορση και τα το μυαλό μου διαρκώς κολυμπά μέσα σε αυτές, και δεν στέκομαι στο γεγονός του βραβείου.
     Εσείς τα ίδια τα παιδιά που υποθέτω διαβάζετε βιβλία να ρωτήσετε ο ένας τον άλλο τώρα για τα βιβλία που έχετε αγαπήσει πια έχουν βραβευθεί και ποια όχι νομίζω ότι θυμόσαστε απλώς τα βιβλία που μίλησαν στην ψυχή σας. Αυτά που σας άρεσαν. Αυτό ισχύει και για τους μεγάλους. Εγώ που είμαι πολύ μεγαλύτερή σας μπορώ να σας  πω 15 βιβλία που έχω λατρέψει στη ζωή μου ελλήνων και ξένων συγγραφέων και δεν θυμάμαι κανένα από αυτά να έχει πάρει βραβείο. Ο χρόνος αποφασίζει αλλιώς. Δεν αποφασίζουν τα βραβεία, αποφασίζει τελικά το κοινό.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Εμείς ξέρουμε δύο βιβλία σας. Τα διηγήματα και την <<Μικρά Αγγλία>> που είναι για μεγάλους. Σκέφτεστε μήπως να γράψετε κάτι για παιδιά ή για νέους;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ξεκινάω να γράψω πράγματα που εμένα την ίδια με προβληματίζουν, ποτέ δε βάζω κάποιο όριο ηλικίας, αν θα είναι για μικρούς ή μεγάλους.
Μπορεί να τύχει κάποια στιγμή να μ' ενδιαφέρει ένα θέμα που κυρίως αναφέρετε σε μικρά παιδιά ή σε άλλες ηλικίες, αλλά και αυτά και αυτά που έχω γράψει δεν νομίζω πως είναι αυστηρά για μεγάλους.
     Το λέω από τον εαυτό μου. Εχω μια κόρη που είναι 20 ετών και ένα γιο που είναι 18 ετών, που όταν ήταν στην ηλικία τη δικιά σας, πολλές φορές μου έλεγαν φορτικά <<έλα μαμά διάβασέ μας>>. Κι εγώ καθόμουνα και τους διάβαζα δυο, τρεις, τέσσερις φορές το ίδιο βιβλίο, έκανα κι εγώ τα διαβάσματα των παιδιών μου, όχι για να δω αν τα βιβλία είναι σωστά. Εμπιστευόμουνα την κρίση τους και έλεγα <<δεν πειράζει, ας διαβάσουν και κάτι λάθος, δεν είμαι και χωροφυλακή να επεμβαίνω στο τι επιλέγουν να διαβάζουν>>. Νομίζω ότι όλοι τσαλαβουτάμε σε πράγματα που είναι εκτός της ηλικίας μας. Ετσι δεν είναι; Εστω και μια σελίδα να βρει κανείς, που να του πει κάτι, αρκετό είναι.
 ΕΡΩΤΗΣΗ: Κάνετε σχέδια για κάποιο άλλο βιβλίο σας και αν ναι τι θέμα θα έχει;
 ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εχω τελειώσει ένα σενάριο που αφορά την μετανάστευση. Βασίζεται σε ένα αληθινό  ταξίδι που έγινε το 1922 από την περιοχή μας στην Νέα Υόρκη, με το ελληνικής πλοιοκτησίας υπερωκεάνιο το <<King Alexander>>. Εκεί υπήρχαν στην Τρίτη θέση, 700 νύφες της φωτογραφίας, δηλαδή φτωχά κορίτσια ελληνίδες, τουρκάλες, αρμένισες, βουλγάρες, ρουμάνες που με μια φωτογραφία ενός άγνωστου γαμπρού πήγαιναν για ένα συνοικέσιο στην Αμερική, να παντρευτούν κάποιον και να βρουν ένα κομμάτι ψωμί μακριά από την περιοχή μας που είχε φτώχεια, ορφάνια, πολέμους και προσφυγιά.
     Εκτός από το σενάριο αυτό, που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα αρχίσει να γυρίζεται τον προσεχή Οκτώβριο ή Νοέμβριο, θα είναι αμερικανική παραγωγή από τον Μάρτιν Σκορτσέζε  σε σκηνοθεσία του Βούλγαρη του Παντελή, τώρα βρίσκομαι στη μέση ενός μυθιστορήματος που πολύ με παιδεύει. Δεν ξέρω αν θα είναι καλό ή κακό, έχει πολύ μπελά, γράφω, σβήνω, γράφω, σβήνω. Στο τέλος ελπίζω κάτι να βγει. Δεν το ξέρω ακόμα είναι πολύ νωρίς.
Κυρία Καρυστιάνη σας ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που διαθέσατε για μας και σας ευχόμαστε τα βιβλία σας να διαβάζονται και τον επόμενο αιώνα τουλάχιστον.

Επιστροφή στην κεντρική σελίδα της εφημερίδας