ΟΧΥΡΑ ΡΟΥΠΕΛ

ΡΟΥΠΕΛ
     Η στενωπός η οποία σχηματίζεται από το όρος Τσιγκέλι που είναι στα νοτιοδυτικά του ορεινού όγκου Όρβηλος και από το όρος Σουλτανίτσα που είναι το ανατολικό μέρος της οροσειράς Μπέλες η  στενωπός   αυτή έχει κατεύθυνση απ’ το βορρά προς το νότο στενεύει περισσότερο.
     Μέσα από τη στενωπό περνάει ο Στρυμόνας ποταμός και δίπλα του, προς την αριστερή όχθη, του ακολουθεί δρόμος ενώ προς τη δεξιά υπάρχει ένα παλιός δρόμος που είναι σε σχετικά καλή κατάσταση. Η στενωπός του Ρούπελ είναι ύψιστης στρατιωτικής σημασίας, γιατί αποτελεί τη μοναδική διάβαση με την οποία επικοινωνούν αφ’ ενός μεν η πεδιάδα των Σερρών, αφετέρου δε η ανατολική πλευρά του Ντόβα τεπέ και των Παρειών  περιοχή με την κοιλάδα το μέσου Στρυμόνα, δεδομένου ότι όλοι οι παλιοί δρόμοι, δεξιά και αριστερά, είναι ορεινοί σαι δύσβατοι.
     Επειδή η στενωπός αυτή ανήκει αποκλειστικά σε Ελληνικό έδαφος, αφού η Ελληνοβουλγαρική μεθόριος περνάει κατά τη βόρεια έξοδο της στενωπού, κοντά στο ύψωμα Κούλα, οι Έλληνες το  1914 την οχύρωσαν, με την κατασκευή αρκετών έργων μεταξύ των οποίων το σπουδαιότερο είναι αυτό που εκτείνεται πάνω στο όρος Τσιγκέλι, το οποίο δεσπόζει σε όλη τη στενωπό και είναι γνωστό με το όνομα οχυρό ανάσχεσης Ρούπελ.
     Τα οχυρά έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ιστορία.
     Ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος άρχισε την 1η Αυγούστου του 1914, όταν μετά τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φερδινάνδου στο Σεράγεβο, η Αυστροουγγαρία κήρυξε πόλεμο εναντίον της Σερβίας. Με την κήρυξη του πολέμου η Ελλάδα αποφάσισε να παραμείνει ουδέτερη.
     Όταν απορρίφθηκε η απαίτηση της Βουλγαρίας να παραχωρηθεί το μεγάλο νότιο τμήμα της Σερβίας, το λιμάνι της Καβάλας και μια περιοχή που περιελάμβανε και τις Σέρρες,η Βουλγαρία κήρυξε πόλεμο εναντίον της Σερβίας και Αγγλογαλλικά στρατευματα άρχισαν να αποβιβάζονται στη Θεσ/νίκη. Στα ελληνικά εδάφη βρισκόταν συνολικά          80.000 στρατός.
     Αφού η Σερβία είχε περιέλθη στα χέρια των γερμανοβουλγάρων, αυτοί σταμάτησαν στην ελληνική                   μεθόριο και στις 26 Μαϊου του 1916 μια φάλαγγα γερμανοβουλγάρων προχώρησε στην περιοχή του Στρυμόνα με κατευθυνση το Οχυρό του Ρούπελ.
     Στις 9.45 ο Διοικητής του Οχυρού διέταξε πύρ και ανεκόπη η προέλαση των γερμανοβουλγαρικών στρατευμάτων.  Μια διαταγή, όμως, από την τότε κυβέρνηση, ανέτρεψε το αρχικό σχέδιο, αφού ανέφερε πως έπρεπε να γίνει παράδοση του Οχυρού και να μην υπάρξει καμμία αντίσταση.
Στις 27 Μαϊου του 1916, έγινε η παράδοση του Οχυρού Ρούπελ που αποτελεί μια από τις μελανότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας.
     Στις 5 Αυγούστου του 1916, αρχισε η εισβολή σε όλο το μήκος της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου. Τμήματα της 6ης Μεραρχίας υπο τη διοίκηση του Συνταγματάρχη Χριστοδούλου έδωσε μάχη στην περιοχή Σιδηροκάστρου          χωρίς να καταρθώσει να σταματήσει τα βουλγαρικά στρατεύματα που εως τις 30 Αυγούστου είχαν καταλάβει την πόλη των Σερρών, την Καβάλα και τη Δράμα.
      Το Οχυρό του Ρούπελ αποτέλεσε σημείο πρόκλησης και για τους Γερμανούς το 1941, στην προσπάθειά τους να εισβάλλουν στην Ελλάδα. Η αντίσταση των Ελλήνων ήταν θαυμαστή, αφού οι Γερμανικές επιθέσεις αποκρούονταν   από την 6η εως το πρωί της 10ης Απριλίου που σταμάτησαν οι εχθροπραξίες. Το Οχυρό παραδόθηκε μετά την εισβολή των γερμανών στην Ελλάδα.
 
Στρατιωτική ιστορία
      Τη στενωπό του Ρούπελ, και Στη γύρο περιοχή οχύρωσε ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ, ο ονομαζόμενος και Στέφανος ( 980- 1014 ). Αλλά σε μια εκστρατεία του, ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β` ο Βουλγαροκτόνος ( 976- 1025 ) παραβίασε τη διάβαση (1014 ), με κυκλωτική ενέργεια από τη Βελεμίστα ( Μπέλες ), με το στρατηγό του Νικηφόρου Ξιφία. Ο Σαμουήλ νικήθηκε και, υποχωρώντας στο Πρίλαπο ( Περλεπε),  πέθανε από καρδιακή συγκοπή. Το 1256 ο Θεόδωρος Β` ο Λάσκαρης ( 1254- 1258 ) νίκησε εκεί το στρατηγό Δραγωτά  που είχε στασιάσει και, από τότε, οι Βούλγαροι δεν τόλμησαν να επιχειρήσουν νέες επιδρομές προς τη Μακεδονία.
     Κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο του 1912, ο τουρκικός στρατός εγκατέλειψε τη στενωπό και έπαυσε να ενισχύσει την υπό τον Χασάν  Ταξίν πασά τουρκικό Στρατό, που αμυνόταν στα Γιαννιτσά εναντίον των προελαυνόντων  Ελληνικών στρατευμάτων, τα οποία είχαν διασπάσει την τουρκική γραμμή του Σαρανταπόρου. Τότε η 7 βουλγαρική μεραρχία του Ρίλου  υπό το θεοδώροφ, πέρασε σχεδόν αμαχητί τη στενωπό, εκτός από μια μικρή σύγκρουση κοντά στη Βέτρινα στις 18-10-1912, και κινώντας προς τη Θεσσαλονίκη, όπου έφθασε, ύστερα από την κατάληψη της πόλης από τους Έλληνες.
     Κατά δεύτερο βαλκανικό πόλεμο του 1913, διαμέσου της στενωπού του Ρούπελ, προέλασε, στις 28 Ιουνίου του 1913, το τμήμα της Ελληνικής στρατιάς  υπό το στρατηγό Μανουσογιαννάκη  και επιτέθηκε  εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίοι, αφού νικήθηκαν στο Λαχανά και στο Κιλκίς, έφταναν στη Βέτρινα  όπου προέβαλαν αντίσταση. Οι Ελληνικές δυνάμεις όμως νίκησαν τις βουλγαρικές, οι οποίες υποχώρησαν άτακτα προς βορρά, αφού ανατίναξαν τη σιδηροδρομική γέφυρα και κατέστρεψαν  και δυο οδικές που υπάρχουν εκεί. Η μάχη αυτή συνήφθη στη δυτική πλευρά της νότιας εισόδου της  στενωπού, κοντά στο χωριό Βέτρινα  με πρωταγωνιστές του ταγματάρχη Γ. Κολοκοτρώνη και τον αντισυνταγματάρχη Δ. Παπαδόπουλο.
 
Νεότερη στρατιωτική ιστορία .
     Τα πλαίσια της κατασκευής οχυρωματικής γραμμής στα καίρια σημεία της μεθορίου προς  τη Βουλγαρία, κατασκευάστηκε και πάλι στην ανατολική όχθη του ποταμού Στρυμόνα να οχυρώσει, κοντά στο παλιό οχυρό Ρούπελ, με σκοπό την αποτροπή απόπειρας διείσδυσης ή εισβολής από βόρια κατεύθυνση προς τη Μακεδονία. Η οχύρωση αυτή αποτελούνταν από μια σειρά στεγανών συγκροτημάτων και μεμονωμένων έργων, σε ανάπτυγμα 2.500 μ. περίπου. Περιλαμβάνει 123 έργα οχυρώσεις επιφανειακά και 15 παρόμοια νωτιαίος άμυνας. Επίσης συγκρότημα και καταφύγιων και αποθηκών έκτασης 1.859 μ, με στοές επικοινωνίας, συνολικού αναπτύγματος 6.100 μ. περίπου. Τα συγκροτήματα αυτά πλαισιώνονταν δυτικά και ανατολικά από αλλά δυο οχυρά . ( Παλαιουριώνες  και Καράρας ),  ανάμεσα τους δε είχε οργανωθεί ένα κέντρο αντιστάσεις με το διακριτικό  Καπνιάς, με δύναμη ενός τάγματος περίπου. Το οχυρό ήταν εξασφαλισμένο με 7 αντιαρματικά πυροβόλα, 25 οπλοπολυβόλα και 53 βομβαδοβόλα. Το όλο συγκρότημα το υπερασπιζόταν δύναμη δυο περίπου ταγμάτων συνολικής δύναμης 1.000 ανδρών και 27 αξιωματικών.
 
Η γερμανική επίθεση.
     Από τις πρώτες ώρες της 6ης Απριλίου 1941 άρχισε η επίθεση των Γερμανών  εναντίον των οχυρών Ρούπελ και του κέντρου αντίστασης Καπίνας με σφοδρότατο πυρ πυροβολικού σε συνδυασμό με συνεχείς αεροπορικούς βομβαρδισμούς.
     Ταυτόχρονα δύναμη πεζικού, με την υποστηρίξει αρμάτων προσέβαλε τα οχυρά Ουσία και Μελών λαβε, ενώ κατά μήκος της  καθόδου των νερών του ποταμού Στρυμόνα κινούνταν επιθετικά  αλλά τμήματα, πάνω σε βάρκες και ελαστικά. Η κίνηση αυτή των γερμανικών στρατευμάτων ανακόπηκε αμέσως με συνδυασμένα πυρά των Αμυνόμενων, πριν ακόμη εξελιχθεί, με παρά πολλές απώλειες  στους εχθρούς, σε νεκρούς και τραυματίες. Ωστόσο, ελαφρά τμήματα του εχθρικού στρατού επωφελούμενα από τον καπνό που είχε δημιουργηθεί εξαιτίας των εκρήξεων, κατόρθωσαν  να πλησιάσουν το οχυρό Ούσιτα  και ν’ ανέβουν στο οχυρό  Μόλων λαβε. Αλλά, με άμεση αντεπίθεση και με τα πυρά  άλλον έργων επιφάνειας, εξουδετερώθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν. Αλλά και τα αλλά τμήματα, που κινούνταν προς το νότο κατά μήκος του ποταμού, δεν είχαν καλύτεροι τύχη, και οι 18 ελαστικές βάρκες  παγιδεύτηκαν, από τα συρματοπλέγματα, που είχαν τοποθετηθεί αφανώς  κάτω από την  επιφάνια του νερού, ανατράπηκαν και βούλιαξαν  με όλους τους στρατιώτες, οι οποίοι ήταν μέσα.
     Μικρά όμως εχθρικά τμήματα κατόρθωσαν να διεισδύσουν ανάμεσα στα οχυρά Ρούπελ και  Κερατάς, εμφανίσθηκαν κατά της 12 το μεσημέρι, νότια από το Ρούπελ στο χωριό  Κλειδί και άρχισαν να παρενοχλούν  με πυρά τα ελληνικά τμήματα, γρήγορα όμως ανατράπηκαν, ύστερα από αντιθέσεις των ελληνικών δυνάμεων. Γενικά όλες οι προσπάθειες του εχθρού, στη διάρκεια της 6 Απριλίου και τη νύχτα της 6 προς 7 Απριλίου, συνεχίστηκαν εντονότερα και με περισσότερη επιμονή η εχθρική προσπάθεια, με μηχανοκίνητες μονάδες  πεζικού, αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα.
     Από το πρωί της 7 Απριλίου επαναλήφτηκε  ο βομβαρδισμός, με πυροβολικό και αεροπλάνα εναντίον των οχυρών. Της απογευματινές ώρες το οχυρό Ρούπελ άρχισε να προσβάλετε από τους Γερμανούς από τα νώτα τους. Έτσι τις πρωινές ώρες της 9 Απριλίου το οχυρό Ρούπελ υπέστη νέο βομβαρδισμό κυρίως από την αεροπορία και έτσι στις 3 το απόγευμα σταμάτησε οι επίθεση και οι Γερμανικές δυνάμεις  γύρισαν ελαφρά προς το βορρά.  Στις 5 το απόγευμα Γερμανοί κήρυκες πλησίασαν τις γραμμές  των οχυρών  και ανάγγειλαν τη συνθήκη που υπογράφηκε από τη Στρατιά της Κεντρικής Μακεδονίας ( ΤΣΑΜ)  και ζήτησαν την παράδοση του οχυρού. Την πρόταση απέρριψε άμεσος, ο έλληνας διοικητής του οχυρού, όμως, στης 11 το βράδυ, γνωστοποιήθηκε επίσης απ` τη στρατιά η συνθηκολόγηση, ύστερα από την οποία το οχυρό του Ρούπελ και τα γειτονικά οχυρά, έπειτα από τριήμερο επικό αγώνα και με εξαιρετικά άνισους όρους εγκαταλείφθηκε στους Γερμανούς εισβολής.

Σημερινή εικόνα του οχυρού
Σήμερα το οχυρό δεν έχει την ίδια εικόνα αλλά πάντα θυμίζει το ηρωικό οχυρό Υπάρχουν αίθουσες με δυνατότητα να φιλοξενήσουν ένα σύνταγμα με όλα τα σχετικά (φούρνους, εστιατόρια κτλ) Σε κάθε χώρο υπάρχουν εξαερισμοί. Οι είσοδοι είναι κατασκευασμένοι έτσι ώστε να μην προκαλούν την προσοχή Τα οχυρά και σήμερα είναι διατηρημένα άριστα. Επιτρέπουν δε  σε σχολεία την επίσκεψη των οχυρών μόνο σε ορισμένα σημεία  όμως όλη η στρατιωτική  γραμμή του Μεταξά, είναι στρατιωτικό μυστικό και άρα δεν μπορεί να το επισκεφθεί καθένας.