ΚΟΙΛΑΔΑ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

Στην κοιλάδα υπάρχουν και λειτουργούν
Α) αρκετές αθλητικές εγκαταστάσεις, όπως το Εθνικό Κολυμβητήριο,το Κλειστό Γυμναστήριο,το Γήπεδο Τέννις,Γήπεδα Μπάσκετ,Γήπεδα Βόλεϊ,Γήπεδο Ποδοσφαίρου για μικρά παιδιά.
Β) αρκετά μαγαζιά νυχτερινής διασκέδασης, που προκαλούν ηχορύπανση.
Γ) αναψυκτήριο του Δήμου, καφετέριες, όπου οι άνθρωποι (ντόπιοι και ξένοι ) δροσίζονται και περνούν ένα ευχάριστο πρωινό ή απόγευμα κατά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού αλλά και τους μήνες της άνοιξης και του φθινοπώρου.
Δ) θερινός δημοτικός κινηματογράφος, για τους οπαδούς του κινηματογράφου.
Επίσης στην κοιλάδα υπάρχουν παγκάκια, για να κάθονται και να απολαμβάνουν τις φυσικές ομορφιές της περιοχής οι επισκέπτες, ξύλινες πανέμορφες γεφυρίτσες για να περνούν τον χείμαρρο οι άνθρωποι, και μετά το δημοτικό αναψυκτήριο, μεγάλα ξύλινα τραπέζια για τα πικ-νικ.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Η ΚΟΙΛΑΔΑ
Η κοιλάδα μπορεί να είναι ένας αληθινός πνεύμονας για την πόλη των Σερρών αλλά όμως έχει να αντιμετωπίσει και πολλά προβλήματα, όπως:
1) το πρόβλημα της ηχορύπανσης (τα νυχτερινά κέντρα κατά τους θερινούς μήνες προκαλούν φοβερούς θορύβους με την μουσική τους)
2) το πρόβλημα του σκουπιδιών.
3) το πρόβλημα των αδέσποτων σκυλιών.
4)το πρόβλημα της υδροδότησής της (μια βρύση σ΄όλη την κοιλάδα).
5)της συντήρησης των ξύλινων κατασκευών (γέφυρες, παγκάκια, τραπέζια) που έχουν καταστραφεί είτε λόγου καιρού είτε από ασυνείδητους πολίτες.
Αυτή είναι η κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της στην σημερινή εποχή.

Ας δούμε τώρα την κοιλάδα σε περασμένα χρόνια.
ΑΙ  ΣΕΡΡΑΪΚΑΙ  ΕΞΟΧΑΙ
Στις εξωτερικές πλευρές της πόλης, ιδίως στην Ανατολική, συναντά κανείς τις εξοχές. Οι εξοχές αυτές σχηματίσθηκαν στις κοιλάδες των χειμάρρων. Οι κοιλάδες αυτές βρίσκονται μεταξύ δύο σειρών λόφων που κείνται απέναντι μεταξύ τους. Ο χώρος μεταξύ των λόφων διαιρείται σε τρία τμήματα. Από αυτά το μέσον κατέχει η κοίτη του χειμάρρου , τα δε δύο άλλα τμήματα είναι παρόχθιοι θέσεις που άλλοτε στενεύουν και άλλοτε φαρδαίνουν. Εάν το ανθρώπινο χέρι δεν παρέμβαινε, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα θα μεταβάλλονταν σε αμμώδεις κοίτες λόγω της άστατης και πολύτροπης ροής του νερού του χειμάρρου. Λόγω όμως της ανθρώπινης πρόνοιας σχηματίσθηκαν εξοχικές τοποθεσίες που παρέχουν ψυχαγωγία και άνεση  στους επισκέπτες.
     Οι ψυχαγωγικότερες εξοχές σχηματίστηκαν στην κοιλάδα, την οποία διατρέχει ο χείμαρρος της Παναγίας ( ή των Αγίων Αναργύρων ) ο ευεργετικότερος και σπουδαιότερος όλων. Η κοιλάδα αυτή βρίσκεται στην Ανατολική πλευρά της πόλης, όπου τελειώνουν οι κατοικίες. Πέρα από την κοιλάδα υπάρχει μόνο μία συνοικία που λέγεται  Κατακονόζι .Οι δύο ρομαντικές τοποθεσίες της κοιλάδας είναι ο  Μπέη - Μπαχτσές  και τα Κιόσκια.

Μ Π Ε Η - Μ Π Α Χ Τ Σ Ε Σ
     Η περιώνυμος αυτή εξοχική τοποθεσία, η ονομασθείσα Μπέη-Μπαχτσές βρίσκεται βόρεια της πόλης, ακριβώς στο σημερινό δρόμο, ο οποίος οδηγεί στην Ακρόπολη.΄ Ελαβε το όνομα αυτό  από παρακείμενο άλλοτε δενδρόκηπο, που ανήκε σε έναν από τους διασημότερους Τούρκους μπέηδες. Ο χώρος αυτός είναι όντως εξαίρετος και μαγευτικός. Την γοητεία της εξοχικής αυτής θέσης αποτελεί το κατάφυτο, το χλοερό και σύνδεδρο αυτής, καθώς και η παχιά και πυκνή σκιά, την οποία παρέχουν οι πολύφυλλοι και πλατύφυλλοι γηραιοί πλάτανοι.
     Μπροστά από τον δενδρόκηπο εκτείνονταν χώρος επίπεδος και δενδρόφυτος. Ο χώρος αυτός αποτελούσε την πλατεία καφενείου που το διηύθυνε Οθωμανός. Εκεί επικρατούσε σιωπηλή και αθόρυβη ηρεμία που ήταν αρεστή στις οικογένειες της ανώτερης τάξης.
    Ο χώρος όλος πλημμύριζε από κελαηδήματα πουλιών, ιδίως αηδονιών που ενστάλαζε  στην καρδιά των ανθρώπων « άρρητο ηδονή», ώστε νόμιζε κανείς ότι βρισκόταν στον κήπο της Εδέμ.
     Από τους πιο συνηθισμένους τόπους αναψυχής στη διάρκεια του Μεσοπολέμου ήταν τα «ΚΙΟΣΚΙΑ και ο «ΜΠΕΗ ΜΠΑΞΕΣ». Στη φωτογραφία μας Σερραίοι έμποροι με την κλασσική πια ψάθα στημένη στο έδαφος φωτογραφίζονται κάτω από ένα βαθύσκιωτο πλάτανο.
    Αποψη της τοποθεσίας του «Μπέη-Μπαχτσέ», εκεί που σήμερα βρίσκεται το εθνικό μας κολυμβητήριο, σε προπολεμική φωτογραφία και το χαρακτηριστικό αυτοκίνητο της εποχής εκείνης. Το σπιτάκι ήταν ο «φόρος» δηλ. ο έλεγχος που γίνονταν στους ξυλοκόπους για να μη μεταφέρουν λαθραία ξυλεία στις Σέρρες.
« ....οι διάφοροι νερόμυλοι αραδιαστοί στην όχθη του αυλακιού με την υγρή κινητήρια δύναμή τους και με τους γραφικούς καταρράκτες. Τα διάφορα καφενεία στη γραμμή, από το καφενείο του Κουντουρά, του Χρήστου και του Μπέλλα ως το αριστοκρατικό καφενείο του Μπέη Μπαχτσέ και πιο πέρα ακόμα στα περίφημα «Κιόσκια» που διέκοπταν του πρασίνου τη μονοτονία...και απομεινάρια ενός τοξοτού υδραγωγείου θυμίζουν έναν ωραίο θρύλο για τον άθλο ενός παλικαριού των Σερρών που στα παλιά εκείνα χρόνια με την τόλμη και τη μεγαλοφροσύνη του, λύγισε σκληρόκαρδου τυράννου τη θηριώδικη  ψυχή κι έσωσε χριστιανικές ψυχές από της υγρής φυλακής τον αργό θάνατο...».

Κ Ι Ο Σ Κ Ι Α
     Η εξοχική αυτή θέση, τα Κιόσκια, που ονομάστηκε έτσι από τα παραπήγματα (παράγκες) που βρισκόταν εκεί, βρίσκεται λίγο βορειότερα του Μπέη-Μπαχτσέ. Λόγω δε της ρομαντικότητάς της η θέση αυτή κατέχει τα πρωτεία μεταξύ των εξοχών. Επί γενεάς δε υπήρξε περιπόθητος διαμονή προς ψυχαγωγία. Η γοητεία της θέσεως συμπληρώνεται και από την μαγεία του γύρω τόπου, όπου το περίεργο σύμπλεγμα των δένδρων αναρριχάται στον παρακείμενο κατάφυτο λόφο και δροσίζει τις ρίζες του στον χείμαρρο, που διέρχεται μέσα από το γήινο αυτόν παράδεισο.
     Η γοητεία της μοναδικής αυτής θέσης, προσήλκυε κυρίως νεαρά άτομα,που ευχαριστιόταν να κάνουν αθλητικά παιγνίδια και άλλα, όταν είχαν ελεύθερο χρόνο. Γι΄αυτό η θέση αυτή ορίστηκε και ως η καταλληλότερη για την γιορτή όλων των σχολείων την 1η  Μαΐου. Τη μέρα αυτή όλη η νεολαία πανηγύριζε  παίζοντας και τραγουδώντας. Στην παιδική πανήγυρη συμμετείχε και ο πληθυσμός της πόλης.
     Τα «Κιόσκια» ήταν ένας ιδιαίτερος αγαπητός χώρος για τους Σερραίους όπου πήγαιναν εκδρομή τις γιορτές και τις σχόλες αλλά κύρια την Πρωτομαγιά στη διάρκεια της οποίας γιόρταζαν με ιδιαίτερο ξεφάντωμα.
     Ο Γάλλος Πρόξενος της Θεσ/νίκης COUSINERY, που  επισκέφθηκε τις Σέρρες στη εποχή του Ισμαήλ Μπέη (1800-1813), έγραψε για τα Κιόσκια τα παρακάτω:
«........Αμέσως μετά και πάνω από την πόλη ο χώρος ευρύνεται και καταλήγει εις ένα μεγάλο λιβάδι, σκιερό από πλατάνους, οι οποίοι σχηματίζουν το κυριότερο κόσμημα. Βρίσκουμε επίσης εκεί  ΚΙΟΣΚΙΑ τα οποία διάφοροι άρχοντες του τόπου έκτισαν με έξοδά τους δια την ευχαρίστηση του κοινού και τα οποία χρησιμεύουν προ παντός εις τους τοξότας Τούρκους , που επιδίδονται εις το γύμνασμα του «δόρατος» δηλ. άσκησης γυμναστική Τουρκική, παρομοία με το ιδικόν μας παιχνίδι ακοντίου......»
     Αλλά και ο Ν.Ε. Πέτροβιτς στα «Λαογραφικά σύμμετρα Σερρών» γράφει τα εξής:
« .....Μετά τον υδρόμυλο επάνω στην αυλακιά του νερού κατά μήκος ήσαν κτισμένα 5 περίπτερα διπλάσια της Ταραντέλας του Ν. Φαλήρου, στεγασμένα πολυγωνικά με τέσσερα σκαλοπάτια, περιφραγμένα με κάγκελα. Από αυτά τα 5 περίπτερα έλαβε  την ονομασία η τοποθεσία ΚΙΟΣΚΙΑ και από την γαλλική λέξη «Quiosque».
     Eως τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Τούρκοι σύχναζαν εις ένα μικρό καφενείο εις την εξοχήν αυτήν. Παραπλεύρως υπήρχε ένα υπόστεγο όπου παρεσκευάζετο συχνά χαλβάς σιμιγδάλι με αγνό βούτυρο και εγίνετο  δωρεάν διανομή εις τους παρευρισκομένους αδιακρίτως φυλής ως «χαϊράτ» δηλ. συχώριο εν είδει μνημοσύνου, όπως εις τους Χριστιανούς τα κόλλυβα. Εις την πλατείαν του μικρού αυτού καφενείου επλατάγιζε διαρκώς το νερό του συντριβανιού με διπλανή συντροφιά τον πλέον γηραλέο πλάτανο κάτω από την κουφάλα του οποίου επερνούσε το αυλάκι του υδρομύλου.»
     Γραφική βουκολική εικόνα στην περιοχή «Κιόσκια» Σερρών και σήμερα «Κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων» με δυο περιπατητές και ένα νεαρό βοσκόπουλο. Η ομορφιά και η γαλήνη που απέπνεε το τοπίο έδωσε την ευκαιρία στους περιηγητές των πολύ παλιών χρόνων να γράψουν: «...Μεταξύ Δε άλλων υπάρχει όπισθεν της δυτικής πλευράς του φρουρίου...εντός λίαν εκτεταμένων χλοερών και δενδροφύτων χώρων οι οποίοι ονομάζονται καλεαρντί» (  τα όπισθεν του φρουρίου ), κατάφυτος, δροσερός, πτηνοβριθής τόπος αναψυχής».

ΣΗΜΕΡΟΝ 1ην ΑΠΡΙΛΙΟΥ
     Ο διάσημος μάγος κ. Αρ.-Ντά - Μπούλ επί εικοσαετίαν ζήσας μεταξύ των Ινδών φακιρών καί κατέχων όλα τά απόρρητα των  θαυμάτων των θά καταπλήξη τούς Σερραίους μέ τά υπερφυσικά πειράματά του.
     Ούτω κατά τήν 7 εσπερινήν της σήμερον εις τόν Μπέη-Μπαχτσέ διά προσευχών θά καταβιβάση τήν σελήνην καί αφού τήν δέση διά σχοινίου θά την πετά ως χαρταετόν, θα μεταβάλη την πεθεράν του κ. Τσίτσι Χουγκούγια εις τίγριν και θα αποσπάση την γλώσσαν της συζύγου του.
     Διά ν΄ αποφευχθή ο συνωστισμός αι θέσεις είναι αριθμημέναι και εισιτήρια πωλούνται από τώρα εις τον Μπέι Μπαχτσέ.Είσοδος γενική δραχ. 15.Τρέξατε, τρέξατε διότι ο φακίρης απόψε μετά την παράστασιν φεύγει.
     Η γέφυρα των «Αγίων Αναργύρων» ή του «Τσέλιου» όπως συνήθιζαν να την αποκαλούν, ονομασίες που θα μείνουν και μέχρι την εποχή μας. Η γέφυρα αυτή ήταν σιδερένια και οδηγούσε στα διάφορα εξοχικά κέντρα της περιοχής όπως ήταν το « Αιφελ» κοντά στη Λιόκαλη και του «Τσέλιου» αλλά και σε χώρους αναψυχής,όπως στην περιοχή του Αγιάννη κλπ Στο βάθος η συνοικία των Αγίων Αναργύρων.

Τσέλιος: Το πιο ξακουστό ίσως εξοχικό κέντρο των Σερρών που διατήρησε τη μεγάλη του ...δημοτικότητα και στα  χρόνια που ακολούθησν τον Εφύλιο. Χώρος συγκέντρωσης και γλεντιού ιδιαίτερα της μεγαλοαστικής τάξης στις αρχές του αιώνα μας αλλά και στα χρόνια του μεσοπολέμου.Στα χρόνια του μεσοπολέμου όπου ο χώρος είχε διαμορφωθεί για να μοιάζει περισσότερο σαν χώρος διασκέδασης αλλά και άλλων κοινωνικών εκδηλώσεων.
΄Όπως υπάρχουν στον κόσμο προνομιούχα άτομα, έτσι υπάρχουν και προνομιούχες τοποθεσίες.
Τέτοιες ήταν και οι περιβόητες εξοχές των Σερρών.

                                            Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α
1. ΣΕΡΡΕΣ πορεία μέσα στο χρόνο.
 2. Οι Σέρρες άλλοτε και τώρα.   (Γ.Καφταντζή.)
 3.  «Τουριστικός  οδηγός Ν.Σερρών.»  (Δ.Σαμσάρη)
4. Νομ/κή Αυτ/ση Σερρών « Πρόσκληση γνωριμίας»
5. Ιστορία των Σερρών.  ( Πέτρου Θ.Πέννα.)
6. Συνοπτική Ιστορία του Ν.Σερρών και της Ι.Μονής Τιμίου              Προδρόμου. ( Παπακυριάκου Κ.)
7. Το Κάστρο των Σερρών . (Δημ.Κ.Σαμσάρη- Αρχαιολόγου  Σεπτ.1968. )
8.  Αι Σέρραι και τα Προάστεια,
     Τα περί τας Σέρρας και η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου.
     (Πέτρου Ν.Παπαγεωργίου)
 

Ονομάζομαι Πραγκαλούδη Ιωάννα, είμαι 13 ετών και μαθήτρια Β΄ τάξης του 6ου Γυμνασίου Σερρών.
     Στο μάθημα της περιβαλλοντικής εκπ/σης μου έχει ανατεθεί να ασχοληθώ με την κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων.
Είναι μια κοιλάδα φανταστική από φυσικού της αλλά και μετά από παρέμβαση του ανθρώπινου χεριού.
     Το όνειρο  του τότε Δημάρχου θα ήταν φαντάζομαι να δημιουργήσει μια περιοχή στα προάστια της πόλης μας όπου ο Σερραίος πολίτης θα μπορούσε να ξεφύγει λίγο από την πίεση, από το άγχος, το στρες και να ηρεμήσει, να απολαύσει τοπίο και περιβάλλον.
     Δυστυχώς όμως, μετά από πολλές επισκέψεις μου στην κοιλάδα διαπίστωσα ότι έχουν δημιουργηθεί πολλά προβλήματα και έχασε έτσι τον αρχικό της σκοπό.
     Κάθε άλλο παρά ηρεμία, γαλήνη και απόλαυση αποκομίζει ο επισκέπτης στην κοιλάδα, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες. Υπάρχει φοβερή ηχορύπανση και από οχήματα, την οποία διασχίζουν,  αλλά και από την δυνατή μουσική των διαφόρων μαγαζιών που βρίσκονται σ΄αυτήν. Αποτέλεσμα όχι μόνο οι παρευρισκόμενοι εκεί να υποφέρουν αλλά και όλη η γύρω κατοικήσιμη περιοχή. Τα πουλιά έχουν μετακομίσει σ΄άλλες πιο ήσυχες περιοχές.
     Εχουν δοθεί άδειες σε πολίτες να κατασκευάσουν μαγαζιά τα οποία δεν δένουν καθόλου με το περιβάλλον ( καράβια σε ορεινή-πεδινή περιοχή ). Απαράδεκτο.
     Βρύσες ανύπαρκτες. Υπάρχει μόνο μία και αυτή  είναι επικίνδυνη για την δημόσια υγεία των πολιτών ( σκουριασμένες σωληνώσεις ).
     Οι θάμνοι έχουν γίνει εστίες σκουπιδιών.
     Η τεχνιτή λίμνη, όταν γεμίζει με νερό, στάσιμο, μετατρέπεται σε εστία μολύνσεων ( κουνούπια κλπ ).
     Για όλα αυτά και άλλα πολλά, με λίγη καλή  θέληση  θα μπορούσε νομίζω να δοθούν κάποιες ριζικές λύσεις, και το οποίο εύχομαι με όλη μου την ψυχή, για να μπορούν πραγματικά οι πολίτες της πόλης μας, μικροί και μεγάλοι, να απολαμβάνουν τα καλά της φύσης και μόνο και να αποκτήσει η κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων τον πραγματικό της χαρακτήρα.
Θα μπορούσε για παράδειγμα:
1) Να πεζοδρομηθεί ο οδικός δρόμος, που οδηγεί στη Χρυσοπηγή. Στο ύψος της κρεμαστής γέφυρας, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα πάρκινγκ οχημάτων. Η κίνηση των οχημάτων προς τη Χρυσοπηγή θα μπορούσε να γίνεται από το δρόμο προς την Ελαιώνα ή και από το στρατόπεδο «Ιλ.Κλεισάρη», για δε τον «Κουλά» από τον ΄Αγιο Συμεών.
2) Τα μαγαζιά που θα λειτουργούν στην κοιλάδα θα πρέπει να δένουν με το όλο περιβάλλον (να γίνεται σχετικός έλεγχος από το ανάλογο τμήμα του Δήμου) και να διαθέτουν χαμηλή μουσική για να μπορεί ο πολίτης που θα βρεθεί στο χώρο αυτό να ηρεμήσει και να απολαύσει το φυσικό περιβάλλον.
3) Οι προβολείς, αν όχι όλοι αλλά κάποιοι, θα πρέπει να τεθούν εκτός λειτουργίας, γιατί αυτοί μαζί με την ηχορύπανση έχουν απομακρίνει όλα τα πουλιά από το φυσικό τους περιβάλλον. Να επεκταθεί ο απλός  φωτισμός και να βελτιωθεί
4) Η τεχνητή λίμνη, η οποία δεν προσφέρει τίποτε άλλο παρά μόνο μαζεύει κουνούπια λόγω του στάσιμου νερού, θα μπορούσε να γεμίσει  με άμμο και να μετατραπεί σε παιδική χαρά με οικολογικές (ξύλινες) κατασκευές. Θα μπορούσε ακόμη να κατασκευαστεί μέσα σ΄αυτή ένα οικολογικό χωριό (μινιατούρα). Γύρω στα τοιχώματα της λίμνης να τοποθετηθούν παγκάκια για τις μητέρες-συνοδούς των παιδιών.
5) Να τοποθετηθούν περισσότερες βρύσες στην κοιλάδα, οι οποίες όμως θα πρέπει να συντηρούνται κατά τακτά χρονικά διαστήματα και όχι να σκουριάζουν από την πολυκαιρία.
6) Ακόμη στην κοιλάδα θα μπορούσε να κατασκευαστεί ένα καλοκαιρινό θεατράκι.
7) Να επισκευαστούν τα καταστραμένα παγκάκια και οι γέφυρες και να τοποθετηθούν και άλλα παγκάκια γιατί δεν επαρκούν, αφού πολλοί ηλικιωμένοι άνθρωποι περπατούν στην κοιλάδα αλλά και μικρά παιδιά.
8) Να τοποθετηθούν περισσότεροι κάδοι σκουπιδιών.
9) Επάνω στη λίμνη, μετά τη γέφυρα (κόκκινη), θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένας θαυμάσιος χώρος αναψυχής με τα τραπεζάκια, παγκάκια, κιόσκια κλπ.