ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ
Ενα απο τα μεγαλύτερα και μεγαλοπρεπέστερα σπήλαια της Ευρώπης που βρίσκεται. Βρίσκεται στην Αλιστράτη Σερρών, ένα χωριό στα σύνορα Σερρών Δράμας.
ΓΕΝΙΚΑ
Το σπήλαιο της Αλιστράτης βρίσκεται 6 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της ομώνυμης κοινότητας ,στη θέση ‘’πετρωτό’’. Σε  απόσταση 250 m περνά η σιδηροδρομική γραμμή Σερρών-Δράμας ενώ για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών   η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Σερρών σχεδιάζει τη δημιουργία ενός ‘’Σταθμού Σπηλαίου’’ Αλιστράτης. Νότια του σπηλαίου και σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο ποταμός Αγγίτης Βρίσκεται 50χλμ. ΝΑ των Σερρών ,σε απόσταση 25χλμ. ΝΔ της Δράμας και 55χλμ. ΒΔ της Καβάλας .
     Θεωρείται ένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα σπήλαια της Ελλάδας αλλά πιθανόν και της Ευρώπης ,όπου η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμη της δημιουργίας στολισμών και σχηματισμών.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
     Το σπήλαιο ήταν γνωστό από πολλών ετών στους κατοίκους της γύρω περιοχής και κυρίως στους κυνηγούς, γιατί στην είσοδο υπήρχαν πολλά αγριοπερίστερα. Στη Σπηλαιολογική Εταιρία (Ε.Σ.Ε.) έγινε γνωστό στις 19/5/1975, έπειτα από σχετικό έγγραφο της κοινότητας Αλιστράτης. Στη συνέχεια, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ε.Σ.Ε., το Σεπτέμβριο του 1975, έστειλε ομάδα Σπηλαιολόγων προς μελέτη. Τον Οκτώβρη του 1976 επισκέφτηκαν το σπήλαιο
     Αυστριακοί γεωλόγοι, στα πλαίσια κοινού ερευνητικού προγράμματος με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Οι εντυπώσεις ήταν απρόσμενα ενθαρρυντικές.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
     Η πρωταρχική αιτία της γένεσης του σπηλαίου είναι η διαλυτότητα των ασβεστόλιθων της περιοχής "πετρωτού". Η ύπαρξη διακλαδώσεων και επιπέδων στρώσεων διευκόλυναν τη δημιουργία σπηλαίου με υψηλούς διαδρόμους και θαυμάσιο διάκοσμο.
Ο προθάλαμος του σπηλαίου είναι μια ωραία αίθουσα ύψους 8m. Από την αίθουσα αυτή ξεκινούν διάφορες στοές με μεγάλο ύψος και πλουσιότατο διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
     Οι κύριοι κλάδοι του σπηλαίου αναπτύσσονται δεξιά κι αριστερά της εισόδου κι αρχίζουν από ένα μεγάλο θάλαμο, το θάλαμο υποδοχής, που έχει διαστάσεις 60m πλάτος, 100m μήκος και 20-30m ύψος.
     Στο θάλαμο αυτό η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμή της σε δημιουργία στολισμών στον Ελλαδικό ή ακόμα τον Ευρωπαϊκό χώρο.
     Ξεκινώντας από το θάλαμο αυτό και ακολουθώντας τη δεξιά στοά, συναντά κανείς μια νέα στοά, πλάτους 2-3m, όπου ο διάκοσμος εντυπωσιάζει και γίνεται διαρκώς πλουσιότερος. Εντυπωσιάζουν κυρίως οι τεράστιοι σταλακτίτες και οι μορφής παραπετάσματος στα τοιχώματα της στοάς, που είναι κατάλευκοι. Εντύπωση προκαλεί το τελείως επίπεδο του διαδρόμου. Κατά μήκος της στοάς υπάρχουν θάλαμοι με αρκετά μεγάλη επιφάνεια και πλουσιότατο διάκοσμο. Το ύψος των θαλάμων διατηρείται σταθερό, άνω των 8-10m, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων.
Στο τμήμα αυτό του σπηλαίου υπάρχουν σε αφθονία λεπτές σωληνοειδής μορφές σταλακτιτών, που προέκυψαν από την ταχεία ροή του νερού. Επίσης υπάρχουν εκκεντρίτες με ποικίλα σχήματα, αναπτυσσόμενοι προς πολλές κατευθύνσεις (άνω, κάτω, πλάγια) καθώς και διπλές ή ροπαλοειδείς ή πεπλατυσμένες ή διακλαδιζόμενες μορφές με το όνομα ελικτίτες. Στο τέλος της στοάς αυτής υπάρχει μεγάλος διάδρομος, ενώ στον τελευταίο θάλαμο παρατηρείται ένα μεγάλο συγκρότημα από σταλαγμίτες ύψους μεγαλυτέρου των 10m και πλάτους 7m.
     Από την τεράστια αίθουσα (τον θάλαμο υποδοχής που αναφέρθηκε προηγουμένως) και προς τα δεξιά, ξεκινά ένας δεύτερος διάδρομος, σχεδόν παράλληλος προς τον προηγούμενο, μεγαλύτερος και πλουσιότερος σε διάκοσμο και ποικιλία μορφών.
     Στη στοά αυτή συναντώνται και μερικοί κόκκινοι σταλακτίτες, οι οποίοι έχουν χρωματιστεί από τα υλικά των επιφανειακών πετρωμάτων. Το ύψος της στοάς είναι κι εδώ τεράστιο και φθάνει σε μερικά σημεία τα 35m περίπου.
     Κάπου ο διάδρομος αυτός έχει ένα μεγαλοπρεπές φράγμα από κολώνες. Σε κάποιο σημείο οι δύο μεγάλοι κύριοι διάδρομοι ενώνονται και συνεχίζουν με διαρκώς αυξανόμενο πλάτος και ύψος, ενώ από την οροφή κρέμονται τεράστιοι και μεγαλοπρεπείς σταλακτίτες, μήκους μεγαλυτέρου των 15m σε ορισμένα σημεία. Σε άλλα σημεία οι σταλαγμίτες συναντούν τους πάνω απ’ αυτούς σταλακτίτες, σχηματίζοντας έτσι στήλες, άλλοτε μεμονωμένες κι άλλοτε διατεταγμένες κατά σειρές.

     Περπατώντας το μεγάλο διάδρομο, συναντά κανείς σε ορισμένα σημεία του τεράστιες κολώνες να σχηματίζουν φράγματα ή διόδους εξαιρετικής ομορφιάς. Πίσω από ένα τέτοιο φράγμα υπάρχει μια νέα στοά.

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΠΗΛΑΙΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ
     Το σπήλαιο περιέχει πλούσιο λιθοματικό διάκοσμο, που διακρίνεται για την ομορφιά του και την ποικιλία των σπηλαιοαποθέσεων. Μεγάλη είναι η ποικιλία σταλαγμιτών και σταλακτιτών από άποψη μορφών και ιδιαίτερα από άποψη ηλικίας. Υπάρχουν σταλακτίτες που συχνά φράζουν τις σήραγγες (στοές) του σπηλαίου καθώς και σταλακτίτες που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο σχηματισμού.
    Ενδιαφέρων παρουσιάζουν ιδιαίτερα, οι σπηλαιοαποθέσεις γνωστές με το όνομα ‘’Γκούμ’’. Τα ‘’γκρούμ’’ είναι μικροφράγματα ανθρακικού ασβεστίου στο δάπεδο του σπηλαίου. Οι διαστάσείς τους ποικίλουν ( ύψος 20-30 εκ. και μήκος 1,5-6,5 μ.) και η δημιουργία τους εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις της περιοχής του σπηλαίου. Πάνω σε αυτά αναπτύσσεται μια σπάνια πανίδα ενώ τα δάπεδα που καταλύπτονται από τα γρούμ είναι φαιόχρωμα και               προσφέρουν ένα θέαμα εξαιρετικό.
    Ασφαλώς υπάρχουν πολλές ακόμα μορφές σπηλαιοαποθέσεων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον και εμφανίζουν διαφορετικά σχήματα.

ΒΙΟΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ
     Η εξερεύνητικη ομάδα του Ν. Συμειωνίδη εντόπισε στο Σπήλαιο σπηλαιόβιους οργανισμούς και συνολικά 36 είδη μικροοργανισμών στους οποίους συμπεριλαμβάνεται ένας προτόγνωρο που το ονόμασαν Αλιστράτια Μπερόν το οποίο είναι ένας ενδημικό ζωύφιο, ισόποδο, τριών χιλιοστών. Οι ερευνητές μένουν κατάπληκτοί τόσο από αυτό το πραγματικά σπάνιο ζωντανό εύρημα, όσο και από τον μοναδικό και πολύ πλούσιο διάκοσμό του. Ερευνητές με πείρα σε σπήλαιο του εξωτερικού καθώς και ερευνητές από το παν/μιο Κρήτης μένουν έκθαμβοι μπροστά σε αυτό το αριστούργημα της φύσης.

ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Μετά από μελέτη των κλιματολογικών συνθηκών διαπιστώθηκε ότι υπάρχει θαυμάσιος εξαερισμός σε όλα τα μέρη του σπηλαίου. Η θερμοκρασία κυμαίνεται στους 17-18C   χειμώνα-καλοκαίρι, ενώ η μόλυνση αμέληστα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι για τη δημιουργία 2 χιλιοστών απαιτούνται 100 χρόνια.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ
1. Το σπήλαιο βρίσκεται κοντά σε συγκοινωνιακούς κόμβους:
α) Κείται κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή Σερρών - Δράμας σε α-πό-σταση 250m. Είναι στο μελλοντικό σχεδιασμό της Νομαρχιακής Αυ-τοδιοίκησης Σερρών η δημιουργία "Σταθμός Σπηλαίου Αλι-στρά-της" για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών.
β) είναι δυνατόν να φτάσει κανείς οδικά από τις πόλεις: Σέρρες, Δρά-μα και Καβάλα.
2. Σε απόσταση περίπου 500m βρίσκεται το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη.
3. Στην περιοχή της Μακεδονίας δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ενεργό του-ριστικό σπήλαιο.
4. Μπορεί να συνδυαστεί, τόσο για τον ‘Έλληνα όσο και για τον αλ-λοδαπό τουρίστα, μια επίσκεψη στο σπήλαιο, με τουριστική ξε-νάγησή του στη σχετικά παρακείμενη Αμφίπολη που είναι από τους αξι-ο-λογότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, αλλά και μετά κυρίως το καλοκαίρι, τις διακοπές του στα θέρετρα του γει-τονικού Στρυμονικού κόλπου και λίγο πιο πέρα της Χαλκιδικής.
5. Θεωρείται, και επιστημονική μαρτυρία Ελλήνων και ξένων επι-στη-μό-νων - σπηλαιολόγων, από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα της Ελ-λά-δας, αλλά και εν πολλοίς και της Ευρώπης.
6. Βρίσκονται στην πύλη προς την Ελλάδα της Ανατολικής Ευρώπης κι αποτελεί πρόκληση για τον Ανατολικοευρωπαίο τουρίστα, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον μια επίσκεψή του στο σπήλαιο, κατά την κά-θο-δό του στη λοιπή Ελλάδα.


Ξενάγηση απο τον υπάλληλο του σπηλαίου κ. Γιόφκο Γεώργιο
     Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε στις αρχές του αιώνα από κάποιους κατοίκους της περιοχής τυχαία και το 1875 έγινε η επίσημη ανακάλυψη.
Το φυσικό άνοιγμα του σπηλαίου βρίσκεται ψιλά 7,5 μέτρα ύψος και δεν φαίνεται μέσα από το σπήλαιο και επιπλέον έχει σφραγισθεί. Η κεντρική είσοδος από την οποία μπαίνεις είναι τεχνητή. Όσο αφορά τη θερμοκρασία του σπηλαίου είναι σταθερά στους 18 βαθμούς και η υγρασία κυμαίνεται 85%-100%. Ο σχηματισμός ενός εκατοστού σταλακτίτη απαιτεί πολύ χρόνο, 10 έως 100 χρόνια. Περπατώντας μέσα στο σπήλαιο παρατηρείς διάφορα είδη σταλακτιτών και σταλαγμιτών.
     Ένα πολύ σπάνιο είδος είναι ο εκεντρήτης ο οποίος δημιουργήθηκε λόγο των ρεμάτων και της υγρασίας που είχε ξεπεράσει το 100% και έτσι κατάφερε να στην κυριολεξία ψιλά τις σταγόνες. Αυτό το είδος του εκεντρίτη κάνει το σπήλαιο μοναδικό σε όλη την Ευρώπη.
     Ένα άλλο είδος είναι ο δισκοειδής σταλακτίτης που δημιουργήθηκε λόγο της γρήγορης ροής του νερού. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν και νυχτερίδες που κρέμονται σχηματίζοντας τσαμπιά άνω του μισού μέτρου. Σήμερα κρύβονται διότι ενοχλούνται από το φως. Φεύγουν τη νύχτα και επιστρέφουν πίσω την ημέρα. Το σπήλαιο είναι φυσικό και όχι τεχνητό. Από τις νυχτερίδες βρέθηκαν και ‘γυανό’ γαλλική ονομασία.
Πολλοί επισκέπτες έχουν αφήσει κάποιες ονομασίες στους σταλαγμίτες όπως πύργος της Πίζας, πυρηνικό μανιτάρι, γιαγιά, φάτνη, μορφές ανθρώπων, κουνουπίδι και άλλα. Σε κάποιο σημείο η αντανάκλαση μιας λιμνούλας νερού μας κάνει να νομίζουμε ότι έχει και υπόγειο. Υπάρχει και δεύτερος όροφος τον οποίο είδαν μόνο οι σπηλαιολόγοι και εξέφρασαν την τρομερή τους έκπληξη για το διάκοσμο. Ένα μοναδικό θέαμα ήταν τα κοράλλια των σπηλαίων που σχηματίστηκαν λόγω του ότι όπου έβρισκε εμπόδιο το νερό άφηνε ασβεστολιθικά πετρώματα.
     Για τη δημιουργία του σπηλαίου είναι υπεύθυνο το πετρογενές έδαφος. Λέγεται ότι υπάρχουν άλλα 5 σπήλαια που σχηματίζουν ημικύκλιο και όλα επικοινωνούν με αυτό και μπορεί να είναι και μεγαλύτερα. Επίσης αξίζει να πούμε ότι εντός του σπηλαίου υπάρχει και ένα ζωάκι το οποίο ζει μόνο στο συγκεκριμένο σπήλαιο και ονομάζεται ‘Αλιστράτια Περόνι’. ‘Αλιστράτια’ λόγο του μέρους που ζει και ‘Περόνι’ λόγο του ανακαλυπτή του.
     Στον πρώτο χρόνο λειτουργίας 105.000 άνθρωποι επισκέπτικαν το σπήλαιο.
     Το τσιμέντο που έχει στρωθεί κάτω έχει δημιουργήσει κάποιες φθορές. Ο φωτισμός όμως είναι ειδικός για τα σπήλαια και έχει εγκατασταθεί μόνο μια φορά. Στην ερώτηση που έγινε αν παλιότερα κατοικήθηκε το σπήλαιο από ανθρώπους η απάντηση που δόθηκε από τον ξεναγό ήταν πολύ έξυπνη.